Ecuador verklaarde zich meerdere keren onafhankelijk

Vandaag, 10 augustus, viert Ecuador dat zij zich in 1809 onafhankelijk verklaarde. Maar dat lijkt niet te kloppen: het land werd pas op 24 mei 1822, na een tweejarige oorlog, onafhankelijk van Spanje. Het wordt nog vreemder. De onafhankelijkheidsverklaring van 1809 was in feite een loyaliteitsverklaring aan Spanje. En pas in 1830 werd Ecuador volledig zelfstandig.

Ecuador is het Spaanse woord voor Evenaar. Het gelijknamige land ligt dan ook direct op de nullijn die de aarde verdeeld in een noordelijk en zuidelijk halfrond. In het zuiden en oosten wordt het land omringd door Peru. In het noorden grenst het aan Colombia, en in het westen ligt de Stille Oceaan. In de 15e eeuw maakte het land deel uit van het Inca rijk. Met de komst van de Spaanse conquistador Francisco Pizarro en zijn leger in 1531 kwam het Incarijk ten val. De Spanjaarden stichtten in 1534 de stad Quito en het gebied werd onderdeel van de kolonie Peru. De oorspronkelijke bevolking ging grotendeels aan de door de Europeanen meegenomen ziekten, en hun hardvochtige heerschappij, ten onder.

Onder invloed van Napoleon

In 1808 viel Napoleon Bonaparte Spanje binnen en zetten zijn oudere broer Joseph op de Spaanse troon. In de overzeese gebiedsdelen werd geprotesteerd. In Quito ontstond op 10 augustus 1809 onder de Criollos een revolte tegen de Fransen, voor de koning, én voor onafhankelijkheid. Criollos waren etnische Spanjaarden, maar geboren in de kolonieën. In de maatschappij werden zij als minderen van de in Spanje geboren kolonisten, de Pensionaires. Hoewel de Peninsulares de afkeer van de Franse overheersing deelden, was onafhankelijkheid voor hen een stap te ver. Na dagenlange straatgevechten in Quito werd een akkoord bereikt: er kwam een junta, met voornamelijk Criollos, die de stad zou gaan besturen. In 1811 verklaarde de junta het hele gebied van Quito onafhankelijk, maar verklaarde zich wel loyaal aan de Spaanse koning, als die op de troon zou terugkeren. De junta overspeelde daarna echter haar hand door een oorlog aan te gaan met de Spaanse autoriteiten in Peru. Die maakten in 1812 korte metten met de opstandelingen.

Nieuwe strijd

Ecuador bleef in Spaanse handen. Maar de vonk was ontbrand, en in de jaren daarna verspreidde het onafhankelijkheidsvuur zich langzaam maar zeker. In 1820 werd opnieuw onafhankelijkheid uitgeroepen, deze keer door een junta in de tweede stad van Ecuador, Guayaquil. Maar deze junta stond niet alleen: door heel Spaans-Amerika waren verzetsbewegingen actie om onafhankelijkheid te bevechten. De Ecuadorianen kregen militaire steun van Jose de San Martin vanuit Argentinië, en Simon Bolivar vanuit Venezuela. Na een aantal militaire overwinningen sloot Ecuador zich in 1822 aan bij Bolivar's Republiek Groot-Columbia.

Definitieve onafhankelijkheid

In de acht jaren daarna maakte Ecuador moeilijke tijden door. Het werd fijngeperst in de strijd tussen Groot-Columbia en Peru over de feitelijke grenzen. Ook de bevolking was verdeeld. Sommigen waren op de hand van Groot-Colombia, anderen op die van Peru, en weer anderen streefden volledige onafhankelijkheid na. In 1830, na het aftreden van Bolivar als president, viel de wankele alliantie van Groot-Colombia uit elkaar. Venezuela was de eerste die zich losmaakte. Op 13 mei 1830 ontbond Ecuador de unie met Groot-Colombia en drie maanden later werd de Republiek Ecuador een feit.