Eenvoudige stoel maakte Rietveld wereldberoemd

Themamaand De Stijl – De Rood-blauwe stoel van Gerrit Rietveld wordt wereldwijd gezien als hét icoon van De Stijl. Het is veruit het bekendste werk van Gerrit Rietveld (1888-1964). Hij luidde met dit meesterwerk een nieuw artistiek tijdperk in. Wat maakt dit werk zo bijzonder?

Wie de naam van Gerrit Rietveld hoort, zegt meteen De Rood-blauwe stoel. In de volksmond wordt het ook wel de Rietveldstoel genoemd. Na een aantal experimenten met meubels kwam dit unieke meesterwerk vlak na de Eerste Wereldoorlog tot stand. Het bestaat alleen uit de primaire kleuren blauw, rood en een beetje geel. De stoel is gemaakt van planken en latten. Rietveld zag de stoel aanvankelijk als een experiment. Hij wilde zijn collega’s in het artistieke vak, met name de leden van De Stijl, laten zien hoe de kunst er in de toekomst moest uitzien. De primaire kleuren, net als in andere werken van De Stijl, werden later aangebracht door Piet Mondriaan en Theo van Doesburg.

Gedachte achter de Rietveldstoel

"Zitten is een werkwoord". Zo luidde het antwoord van Rietveld op de kritiek dat de stoel niet lekker zou zitten. Voor Rietveld was dit niet belangrijk. Eenvoud en abstractie moesten in zijn werken voorop staan. Hij streefde ernaar om met weinig middelen een functioneel ontwerp te maken. Daarnaast hechtte Rietveld veel waarde aan de open ruimtelijke structuur. Dit realiseerde hij door alle elementen met elkaar te verbinden zodat de afzonderlijke elementen een eigen functie hebben en niet onderbroken worden door een ander element van de stoel. Om zelfstandigheid te laten inbrengen, gebruikte Rietveld voor elk element een andere kleur.

Latere stoelen

Er zijn ook andere exemplaren van de beroemde stoel bekend, zoals de Witte stoel . Deze is in het Rijksmuseum te bewonderen. Toen De Stijl vanaf het begin van de jaren dertig aan populariteit inleverde, had Rietveld het erg moeilijk. Hij bleef echter wel voortborduren op zijn werk als meubelmaker. Hij maakte vlak voor de Tweede Wereldoorlog nog een aantal stoelen, waaronder de Kinderstoel en Zigzagstoel. Deze exemplaren konden echter niet tippen aan het succes van de Rood-blauwe stoel. Kunsthistorici verschillen nog altijd van mening of het werk een compleet nieuw ontwerp is, of dat Rietveld voortborduurde op het werk van meubelmakers als Frank Lloyd en Piet Klaarhamer.

Rietveldstoel na de oorlog

De vaste meubelmaker van Rietveld maakte na de oorlog nog tussen de honderd en tweehonderd exemplaren van de Rood-blauwe stoel. In 1971 verkochten erfgenamen van Rietveld, die toen inmiddels was overleden, de rechten van de stoel aan een Italiaans bedrijf. Anno 2017 wordt de Rietveldstoel nog steeds verkocht en het meubelstuk is daardoor nog altijd gewild. Het beroemde werk is wereldwijd te bewonderen in diverse musea.