Élysée-verdrag: de verzoening tussen Frankrijk en Duitsland

Op de momenten dat we om tafel gingen zitten, is er altijd een goede oplossing uit de besprekingen voortgekomen

Aldus de Duitse bondskanselier Angela Merkel. Zij doelt hiermee op de vriendschappelijke en vruchtbare betrekkingen tussen Frankrijk en Duitsland in de afgelopen decennia. Op dinsdag 22 januari is het precies vijftig jaar geleden dat het Élysée-verdrag werd ondertekend, een overeenkomst die de geschiedenisboeken is ingegaan als symbolisch voor de naoorlogse verzoening tussen Frankrijk en Duitsland.

Op 22 januari 1963 ondertekenden de Franse president Charles de Gaulle (1890-1970) en de Duitse bondskanselier Konrad Adenauer (1876-1967) in Parijs een verdrag dat de bilaterale samenwerking tussen beide landen moest verbeteren. Hoewel de twee NAVO-landen sinds 1958 samenwerkten als leden van de Europese Economische gemeenschap, streefden beide partijen al langere tijd naar een intensivering van de relatie. Door middel van nauwere vriendschappelijke betrekkingen en duidelijkere afspraken wilden De Gaulle en Adenauer zowel tegenwicht bieden aan de toenemende Angelsaskische invloed in Europa, als ook de basis leggen voor duurzame vrede.

Het document dat in 1963 werd ondertekend, was eigenlijk meer een eenvoudige opsomming van een aantal hoofddoelstellingen, die de leidraad moesten gaan vormen voor de intensivering van de samenwerking tussen Frankrijk en Duitsland. Het ‘verdragje’ telde in totaal negentien artikelen en had twee overkoepelende aandachtspunten: de aanduiding van specifieke samenwerkingsvelden (buitenlandse zaken, defensie en jongeren) en het vastleggen van een gestructureerde agenda, die aanstuurde op regelmatige ontmoetingen tussen staatshoofden, regeringsleiders en ministers. Het daadwerkelijk nastreven van de verdragsbeginselen kwam vooral in de eerste jaren nogal moeilijk van de grond vanwege het aftreden van Adenauer, in oktober 1963. Het Élysée-verdrag gold van begin af aan dan ook vooral als een belangrijke en symbolische mijlpaal in de naoorlogse vriendschappelijke betrekkingen.

Op dinsdag 22 januari 2013 ontmoeten de huidige Franse president Hollande en de Duitse bondskanselier Merkel elkaar in Berlijn. Nadat het Franse en Duitse parlement een gezamenlijke zitting houden in de Rijksdag, zal de vriendschap worden bekrachtigd met groot diner. Vervolgens wonen de staatshoofden en hun gevolg een optreden van het Berlijnse Filharmonische Orkest bij. Ter gelegenheid van het jubileum van het vriendschapsverdrag hebben zowel Frankrijk als Duitsland, net als 25 jaar geleden, speciale postzegels, munten en andere verzamelitems laten maken.