Europeanen in Mali in de 19e eeuw

Nederland onderzoekt de mogelijkheid om een actieve bijdrage te leveren aan de VN-missie Minusma in Mali. Uit het onderzoek moet blijken of Nederland 60 tot 210 militairen gaat leveren voor de vredesmissie in Mali. Deze missie is vooral een wens van de PvdA, aangezien oud-minister voor Ontwikkelingssamenwerking Bert Koenders aan het hoofd van de VN-missie staat. Als er Nederlandse militairen naar Mali vertrekken, zullen zij niet de eerste Europeanen in Mali zijn. Eind 19e eeuw veranderde er veel in het gebied door de komst van de Fransen.

Het imperialisme

Het huidige Mali droeg in de loop van de 19e eeuw nog de naam Soedan. Hier zou echter snel verandering in komen door Franse aanwezigheid in West-Afrika. Het imperialisme vierde hoogtij in de westerse wereld en vele Europese landen wilden hun macht en status vergroten door onder andere koloniën te stichten. Frankrijk was een van deze Europese landen die graag extra land wilde veroveren, voor bijvoorbeeld grondstoffen. Naast de Franse en Europese interesse in grote gebieden van Azië, was er ook grote interesse in grote gebieden in Afrika. De koloniewedloop om Afrika barstte in alle hevigheid los. In een rap tempo veroverde zeven Europese landen bijna heel Afrika. Frankrijk veroverde gebieden in het westen van Afrika.

Conferentie van Berlijn in 1885

Na landen als Algerije en Senegal te hebben veroverd deden de Fransen vanaf 1880 pogingen om te infiltreren in Soedan. Frankrijk was namelijk om handelsredenen op zoek naar een doorsteekroute tussen de delta’s van de rivieren de Senegal en de Niger. Om ervoor te zorgen dat Afrika eerlijk werd verdeeld onder de Europese mogendheden, werd in 1885 de Koloniale Conferentie van Berlijn georganiseerd. Vijftien Europese landen en de Verenigde Staten van Amerika kwamen hier samen om te vergaderen over de verdeling van Afrika. Tijdens deze conferentie wist Frankrijk het huidige Mali in handen te krijgen, waarbij de naam van het gebied in 1890 werd veranderd van Soedan in Frans-Soedan.

Verzet tegen Franse overheersing

De kolonisatie van Soedan verliep niet zonder slag of stoot voor de Fransen. De lokale bevolking bood veel weerstand tegen de Fransen, zo ook Samory Touré, de stichter van het islamitische Wassoulourijk dat in het veroverde Franse gebied lag. Touré bood fel verzet, mede dankzij moderne vuurwapens die zijn legers van de Engelsen in Afrika kochten. Toch kon Touré niet voorkomen dat Frankrijk in 1893 geheel Frans-Soedan bezette en het land in 1895 werd samengevoegd in de Frans-West-Afrika unie. Uiteindelijk werd het grote verzet in Frans-Soedan gebroken na het verslaan van Touré en zijn legers op 29 september 1898.

Van Frans-Soedan naar Mali

In 1958 kreeg Frans-Soedan autonomie als een zelf regerend lid in de Franse Gemeenschap. In 1960 fuseerde het land met Senegal in de Mali-federatie en kreeg het onafhankelijkheid van Frankrijk. De fusie viel echter na twee maanden al uiteen, waarna Mali als zelfstandig land ontstond. In de ruim vijftig jaar daarna zijn er afwisselende periodes van vrede en politieke onrust geweest. In 2011 keerde veel Toearegs zwaarbewapend terug na de opstand in Libië. Door grote onrust in het noorden van Mali greep Frankrijk begin 2012 militair in. Over de vredesmissie die daaruit volgde komt nu dus mogelijk ook een actieve Nederlandse deelname om de vrede in Mali te waarborgen.