Gaza in de middeleeuwen
Volgens de Israëlische minister van Buitenlandse Zaken Eli Yishai is het doel van een eventuele Israëlische militaire operatie in Gaza het gebied ‘terugsturen naar de middeleeuwen’. Hoewel de stad in de middeleeuwen verschillende keren verwoest werd door invallers, was Gaza in die tijd een rijke en strategisch gelegen handelsstad, die invloed uitoefende op de hele regio.
Gaza maakte in de vroege middeleeuwen onderdeel uit van het Byzantijnse Rijk. Het werd in de 6e eeuw een christelijke stad, waarvandaan pelgrimstochten naar de Sinaï woestijn werden ondernomen. In de 7e eeuw was Gaza het belangrijkste politieke en economische centrum aan de zuidkust van Palestina.
Islamitische verovering
Met de islamitische verovering van Gaza kwam er in 637 een einde aan de Byzantijnse heerschappij van Gaza. Voor deze verovering was de invloed van de moslims in Gaza geleidelijk aan toegenomen. Zo bezocht Mohammed de stad meerdere malen voordat hij de profeet van de islam werd en was zijn overgrootvader in Gaza begraven. De stad gaf zich in 637 na een drie jaar durend beleg over aan generaal ‘Amr ibn al-‘As, waarna er een groot aantal veranderingen plaatsvond. De kerken van Gaza werden omgevormd tot moskeeën en een groot deel van de bevolking bekeerde zich tot de islam. Nadat de stad tijdens een Arabische burgeroorlog in 796 was verwoest, bloeide Gaza in de 9e eeuw weer op. De stad werd door een christelijke schrijver in 867 beschreven als ‘rijk in alles’.
Kruisvaarders
In 1100 werd Gaza veroverd door de kruisvaarders, waarbij de stad deels verwoest werd. Koning Boudewijn III bouwde in 1149 een klein kasteel in Gaza, waarna de stad weer begon te groeien. In 1154 beschreef de Arabische reiziger Al-Idrisi Gaza als ‘zeer dicht bevolkt en in de handen van de kruisvaarders’. In de tweede helft van de 12e eeuw veranderde de stad verschillende keren van machthebber, nadat Gaza onder andere door Saladin en Richard Leeuwenhart werd veroverd. De stad was in de 13e eeuw echter weer in handen van de moslims, waarna Gaza uitgroeide tot één van de rijkste steden van Palestina.
Mamelukken
Voordat het zo ver was werd Gaza echter in 1260 en 1299 twee keer verwoest door de Mongolen. Onder de dynastie van de Mamelukken werd de stad in de 14e eeuw een provinciale hoofdstad. Gouverneur Sanjar al-Jawli (1255-1345) liet een groot aantal belangrijke gebouwen neerzetten, waaronder een paardenrenbaan, een madrasa (universiteit), een moskee, een ziekenhuis, een kasteel en een pleisterplaats voor karavanen. Gaza had daarnaast de op twee na grootste Joodse gemeenschap van Palestina, bestaande uit zo’n zeventig Joodse families.
Neergang
In de 15e eeuw kwam er echter een einde aan de welvaart van het middeleeuwse Gaza. De oogst van 1401 werd verwoest door een zwerm sprinkhanen en in de jaren daarna was de stad het toneel van een aantal opstanden en machtswisselingen. Toen de stad in 1516 onderdeel werd van het Ottomaanse Rijk was Gaza een kleine stad met een stilgevallen haven, vervallen gebouwen en weinig handelsactiviteit.
In de moderne tijd is Gaza veelvuldig het toneel geweest van conflicten tussen de Israëliërs en de Palestijnen. Het geweld is de afgelopen week wederom opgelaaid na Israëlische vergeldingen van Palestijnse raketaanvallen. Minister Yishai wil de stad nu met wapengeweld terugsturen naar de middeleeuwen, want “alleen dan zal Israël de komende veertig jaar rust hebben”.
