Gebruik van steenkool ten tijde van de Industriële Revolutie
Er komt steeds meer informatie over het schenden van mensenrechten bij het werk in kolenmijnen. Energiebedrijven blijven weigeren om meer inzicht te geven in de herkomst van hun steenkool. Ook over de achtergrond van de steenkool dat in de Nederlandse elektriciteitscentrales wordt gebruikt is weinig bekend.
In de oudheid waren de Romeinen zich al bewust van het feit dat steenkool gebruikt kon worden als brandstof. maar steenkool was veel moeilijker te verkrijgen dan een brandstof als hout. De delfstof werd in de oudheid alleen gewonnen zolang het aan het oppervlak lag.
Middeleeuwen
In de Middeleeuwen werd na verloop van tijd steeds vaker steenkool gebruikt doordat de houtvoorraad begon te slinken. Rond de 13e eeuw werd steenkool in West-Europa steeds vaker gewonnen. Omdat zowel de kosten van het winnen, als van het vervoeren hoog waren werd steenkool voornamelijk in kustgebieden opgegraven waar de grondstof relatief dicht onder het oppervlak lag. Steenkool werd hierdoor ook wel ‘zeekool’ genoemd.
Industriële Revolutie
Rond de 18e eeuw kwam in Engeland de industriële revolutie op gang. De in 1777 ontwikkelde stoommachine, werd veelvuldig gebruikt om water uit de steenkoolmijnen te pompen, zodat de Engelsen veel dieper konden graven naar steenkool. De delfstof werd vervolgens eerst in Engeland en vervolgens in de rest van Europa één van de belangrijkste energiebronnen. Deze schaalvergroting en de enorme toestroom van steenkool speelden een belangrijke rol in de ontwikkeling van de gehele wereld, maar de positieve gevolgen waren in de beginjaren voornamelijk in Europa te merken.
Steenkool in Nederland
De Nederlandse economie en industrie kwamen in de 19e eeuw op gang nadat de overheidsfinanciën, onder leiding van liberalen als Thorbecke, rond 1860 uit de rode cijfers werden gehaald. De liberalen bevorderden de vrijhandel, waardoor de Nederlandse koloniën, en met name Nederlands-Indië, steeds meer opbrengsten opleverden. Van 1865 tot 1875 werden deze opbrengsten geïnvesteerd in het verbeteren van de infrastructuur. Het Noordzeekanaal werd uitgegraven en het spoorwegnet werd uitgebreid. Deze investeringen hadden tot gevolg dat steenkool gemakkelijker vervoerd kon worden en dat het winnen van steenkool meer economische voordelen had.
De steenkoolrevolutie
Steenkool was echter nog steeds moeilijk te verkrijgen. Het was in de 19e eeuw nog niet mogelijk was om diepe mijngangen droog te houden en daarnaast was transport over land duur, waardoor steenkool verre van rendabel was. Op het moment dat deze belemmeringen wegvielen bracht de steenkool echter een ware revolutie teweeg. De zelfde hoeveelheid steenkool leverde maar liefst vijf keer zoveel energie op als hout. Toen steenkool massaal als energiebron werd gebruikt, vervingen zij in het 19e eeuwse Engeland jaarlijks de werkkracht van maar liefst 270 miljoen volwassen mannen.
Werkomstandigheden
Hoewel de welvaart steeg merkten de arbeiders hier amper iets van. De bedrijfsleiders hadden baat bij goedkope lonen, zodat veel mensen werden uitgebuit. Ook kinderarbeid was tot 1900 de normaalste zaak van de wereld. Toen de werkomstandigheden van de arbeiders rond 1900 verbetert moesten worden, weken veel bedrijven uit naar het buitenland waar deze sociale wetgeving nog niet was doorgevoerd en de lonen nog laag waren.
