Geschiedenis Magazine 2013 nummer 1

In dit eerste nummer van een nieuw jaar heet ik Peter Raedts welkom als onze nieuwe columnist. Hij is mediaevist en een begenadigd auteur, onder andere van De ontdekking van de Middeleeuwen (2011). Ook nieuw in deze jaargang zijn twee rubrieken. Een gaat over de Kelten, een ander over Nederland als republiek en wat er merkbaar is van ons republikeinse verleden.

Frans Anzion, hoofdredacteur Geschiedenis Magazine

Onze trotse Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden waren volgens Johan de Witt eigenlijk zéven republieken. En volgens de opmerkzame 18de-eeuwse bezoeker Montesquieu waren het er zelfs ongeveer vijftig, want je moet de steden meetellen. Uiteindelijk kwam er in 1795 één Bataafse Republiek. Na alle Napoleontische ellende begon in 1813 het Koninkrijk der Nederlanden. Toch weer die oude Nederlanden in meervoud. Twee zeer lezenswaardige boeken over dat Koninkrijk zijn Cees Fasseurs De gekroonde Republiek en Piet de Rooys Republiek van rivaliteiten betogen. Alleen al de titels getuigen dat we eigenlijk altijd een republiek zijn gebleven. Republieken is dus polderen! Dat is ook wel logisch, want de vraag wie er de baas is in een land is nogal van belang en een revolutie is een weerbarstig ding. Praten is beter!

En bovendien: wat moet die baas eigenlijk allemaal doen? Nachtwaker spelen? Of welvaart maken en die laten groeien? En áls je dan eindelijk baas in eigen huis bent, moet je goed op de buren letten. Die kunnen je zo om zeep helpen. Zeker als je je zaakjes jaloersmakend goed voor elkaar hebt. Zo was de Republiek tijdens de Gouden eeuw slechts drie jaar níet in oorlog met de buren. De vis werd toen al duur betaald. Toen in de 20ste eeuw ‘The American Century’ begon, kreeg het dezelfde problemen als ‘wij’ in de 17de eeuw. Alsmaar oorlogen, veel grote bedrijven die als voc’s de hele wereld overgingen. Én een torenhoge staatsschuld. En vrijwel vastgelopen in het Midden-Oosten, Afghanistan en Pakistan.

‘De spoken van Vietnam’ (p. 8 ) wijst op de akelige doorwerking van het Vietnamtrauma. Daar speelde ook het grote succes in de Tweede Wereldoorlog in mee. Amerika leek militair vrijwel alles te kunnen. Vervolgens slaagde het ook nog verbluffend gemakkelijk in de vestiging van democratie in Japan en Duitsland. De kroon op dat laatste was het vriendschapsverdrag tussen erfvijanden Frankrijk en Duitsland in 1963 (zie p. 6). Zulke successen smaken naar meer. Een jaar later was het zogenaamde Tonkin-incident, kreeg president Johnson de vrije hand en kon de oorlog beginnen.

Dat is verleden tijd. Maar ja, die gaat nooit voorbij leerde Luc Huyse al. Voor 2013 wens ik u géén pech, dat is mazzel genoeg. Maar mazzel mag ook best!