Geschiedenis van de Amerikaanse staatsschuld
Economen maken zich tegenwoordig drukker over de ‘fiscal cliff’ van de Verenigde Staten dan over de problemen in de Eurozone, zo waarschuwde het IMF afgelopen weekend. Als de Republikeinen en Democraten het niet snel eens worden over flinke bezuinigingen komt Amerika namelijk terecht in een ‘begrotingsafgrond’, met desastreuze gevolgen voor de wereldeconomie. In haar hele geschiedenis zijn de Verenigde Staten slechts eenmaal volledig schuldenvrij geweest.
Al bij de inwerkingtreding van de eerste Amerikaanse grondwet op 4 maart 1789 zat het nieuwe land diep in de schulden. Als gevolg van de Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog had de Verenigde Staten namelijk al een schuld van 75.463.473 dollar en 52 cent verzameld, zo bleek uit een inventarisatie in 1791. In de jaren daarop liep die publieke staatsschuld echter snel terug. Zo was er in de periode tussen 1796 en 1811 maar liefst 14 keer sprake van een budgetoverschot.
Andrew Jackson
De oorlog van 1812 resulteerde in een tijdelijke toename van de schulden, maar in de jaren daarna verging het de Verenigde Staten weer voorspoedig. Ieder jaar kreeg de Amerikaanse overheid meer geld binnen dan er uitgegeven werd, met als gevolg dat de schuldendruk snel afnam. In januari 1835 maakte de Democratische president Andrew Jackson zelfs bekend dat de Amerikaanse staatsschuld volledig afgelost was. Deze overwinning bleek echter van korte duur, want in 1837 brak er een zware economische crisis uit en moest Jackson zijn land – met tegenzin – toch weer in de schulden steken.
Oorlogen
De eerst echte grote toename van de staatsschuld kwam echter pas met de uitbraak van de Amerikaanse Burgeroorlog (1861-1865). Zo liep het nationale tekort in deze periode op van 65 miljoen dollar in 1860 tot maar liefst 2.7 miljard dollar in 1865. In de daaropvolgende 47 jaren werd er daarom hard gewerkt om dit debet weer weg te werken. Zo boekte men in deze periode 36 keer een budgetoverschot, waardoor de staatsschuld rond 1912 met 55 procent was afgenomen. Maar al snel werd ook deze prestatie weer tenietgedaan. Twee jaar later brak namelijk de Eerste Wereldoorlog (1914-1918) uit, met als gevolg dat de teller in 1918 al weer op 25.5 miljard dollar schuld stond.
New Deal
Het hoogtepunt van de Amerikaanse schuldenlast werd uiteindelijk bereikt in de jaren ’30 en ’40. Als gevolg van de New Deal politiek en de betrokkenheid van de Verenigde Staten bij de Tweede Wereldoorlog was de schuld in deze periode maar liefst verzestienvoudigd, van 16 miljard in 1930 tot 260 miljard in 1950. Tevens was de totale schuld inmiddels opgelopen tot ruim 117 procent van het Bruto Binnenlands Product (BBP), ofwel meer dan de waarde van alle Amerikaanse goederen en diensten die er op dat moment in één jaar werden geproduceerd.
Fiscal Cliff
In tegenstelling tot bij de eerdere oorlogen volgde er na de Tweede Wereldoorlog echter geen reeks van budgetoverschotten. Weliswaar nam de schuld als percentage van het BNP in de daaropvolgende jaren af, maar sinds 1949 is de Amerikaanse staatsschuld in geen enkel jaar meer afgenomen. De sterkste toename vond plaats tussen 1985 en 1997, toen het tekort iedere vier jaar met 1 biljoen dollar opliep.
Dit alles valt echter in het niets bij de afgelopen elf jaar, waarin de Verenigde Staten als gevolg van de economische crisis en de oorlogen in Irak en Afghanistan de schuld met 8.9 biljoen op zagen lopen tot 15.5 biljoen dollar in totaal. Het IMF roept de Republikeinen en de Democraten dan ook op om snel een oplossing te vinden voor dit probleem, want anders staat de Verenigde Staten aan het begin van volgend jaar aan de rand van de ‘begrotingsafgrond’.
