Geschiedenis van de Frankfurter Buchmesse

Vandaag gaat in Frankfurt am Main de wereldberoemde Frankfurter Buchmesse weer van start. De grootste jaarlijkse boekenbeurs ter wereld zal tot zondag duren en in die periode naar verwachting meer dan 300.000 bezoekers trekken. Hoewel het officieel pas de 64ste editie van de boekenmarkt is, gaat de werkelijke historie van de Frankfurter Buchmesse minstens terug tot het Frankfurt van de 15e eeuw.

Volgens de legende werd de Duitse stad Frankfurt am Main gesticht door de Frankische koning Karel de Grote (ca 742-814). De naam van de stad zou dan ook afkomstig zijn van een samenvoeging van de woorden ‘Frank’ en ‘furt’ (Duits voor fort), waarmee Frankfurt am Main letterlijk ‘het fort van de Franken in de rivier de Main’ betekent. Zeker is in ieder geval dat de nederzetting rond de 12e eeuw uitgroeide tot een van de rijkste handelscentra in Duitsland. Rond die tijd ontwikkelde zich ook een grote markt in de stad, de Frankfurter Messe.

Johannes Gutenberg

In 1478 probeerde de Duitse uitvinder Johannes Gutenberg van deze traditie gebruik te maken door in Frankfurt ook een boekenmarkt te beginnen. Enkele jaren eerder had Gutenberg namelijk als eerste de boekdrukkunst in Europe geïntroduceerd en was hij een drukkerij begonnen in Mainz. Door vervolgens in de nabijgelegen stad Frankfurt een jaarlijkse boekenmarkt op te richten, hoopte hij het nieuws over zijn ontdekking te verspreiden en zijn eigen afzetmarkt te vergroten.

Frankfurter Buchmesse

De boekenmarkt in Frankfurt, de Frankfurter Buchmesse, groeide al snel uit tot een van de belangrijkste evenementen in Duitsland. Zelfs op internationaal gebied verwierf de beurs in korte tijd groot internationaal aanzien. Zo stuurde de Britse koning Hendrik VIII (1509-1547) op een gegeven moment zelfs zijn persoonlijke afgezant Sir Thomas Bradley naar de Frankfurtse markt om nieuwe boeken aan te kopen voor in de bibliotheek van de prestigieuze Oxford University. Ruim twee eeuwen lang zou de Frankfurter Buchmesse de belangrijkste boekenbeurs ter wereld blijven.

Reformatie

Aan het begin van de zeventiende eeuw ging het echter snel achteruit met de boekenmarkt in Frankfurt. Als gevolg van de Contrareformatie mochten steeds meer boeken als gevolg van censuur door het Vaticaan namelijk niet meer verkocht worden in het katholieke Frankfurt. Toch kenden deze boeken ondanks, of juist dankzij, hun plaatsing op de censuurlijst een groot publiek, en dus trokken de handelaren liever naar de markten waar deze wel verkrijgbaar waren. Binnen korte tijd werd de Frankfurter Buchmesse daarom overstegen door andere boekenbeurzen, waaronder die van het overwegend protestantse Leipzig.

Wederopleving

Pas ruim tweehonderd jaar later zou Frankfurt weer opnieuw volledig in het teken staan van de literatuur. Tussen 18 en 23 september 1949 organiseerden 205 Duitse exposanten namelijk de eerste editie van de vernieuwde Frankfurter Buchmesse. Sindsdien is het evenement in 64 edities uitgegroeid tot een boekenbeurs waar dit jaar minstens 7.300 exploitanten uit meer dan 100 verschillende landen op af komen. Naar schatting zal het evenement in Frankfurt - dat duurt van woensdag 10 tot zondag 14 oktober – dan ook ruim 300.000 bezoekers trekken.