Geschiedenis van de Holland-Amerika Lijn
De Holland-Amerika Lijn was een roemruchte passagiersdienst tussen Rotterdam en New York, waar sinds de jaren ’70 van de 19e eeuw miljoenen mensen de overtocht tussen Europa en Amerika mee gemaakt hebben.
De Holland-Amerika Lijn ontstond in 1871 met de oprichting van de vennootschap ‘Plate, Reuchlin & Co’ door Antoine Plate en Otto Reuchlin. Hun doel was om een rechtstreekse verbinding met stoomschepen tussen Rotterdam en New York op te zetten. Hun eerste schip de Rotterdam voer in 1873 voor het eerst naar New York. Nadat het bedrijf in de volksmond al langer de Holland-Amerika Lijn werd genoemd werd de naam in 1876 officieel de ‘Nederlandsch-Amerikaanse Stoomvaart-Maatschappij Holland-Amerika Lijn’.
Volksverhuizingen
De Holland-Amerika Lijn speelde een grote rol in de grote volksverhuizingen aan het einde van de 19e eeuw. Miljoenen mensen vertrokken naar de Verenigde Staten en deze gelukszoekers moesten allemaal vervoerd worden met stoomschepen. Ondanks de grote successen van de Holland-Amerika Lijn kreeg het bedrijf ook te maken met tegenslagen. Zo zonk de W.A. Scholten na een aanvaring voor de kust van Dover, waarbij 132 passagiers en bemanningsleden omkwamen.
Eerste Wereldoorlog
Ondanks de Nederlandse neutraliteit tijdens de Eerste Wereldoorlog raakte de Holland-Amerika Lijn wel betrokken bij de strijd. De Rotterdam fungeerde bijvoorbeeld als troepentransportschip tussen Amerika en Frankrijk en vervoerde ook munitie. De Statendam (II) werd na de bouw in Belfast geconfisqueerd door de Britse overheid en ook ingezet als troepentransport. Het schip vervoerde honderdduizenden Britse troepen, voordat het op 20 juli 1918 zonk na aanvallen van twee Duitse U-boten.
Tweede Wereldoorlog
De opvolger van dit schip, de Statendam (III), raakte in mei 1940 betrokken bij de Duitse invasie van Nederland. Het schip werd door de Duitsers gebruikt bij de aanval op Rotterdam, waarna het uitbrandde na het grote bombardement op de stad op 14 mei 1940. Een ander schip van de Holland-Amerika Lijn, de Nieuw Amsterdam, deed tijdens de oorlog dienst als Amerikaans troepentransport op de Stille Oceaan, en vervoerde in totaal 350.000 soldaten.
Einde van de trans-Atlantische passagiervaart
Na de Tweede Wereldoorlog kregen de stoomschepen op de Atlantische Oceaan steeds meer concurrentie van de luchtvaart. De grote stoomschepen waren niet meer rendabel en een overtocht per vliegtuig nam veel minder tijd in beslag. De Nieuw Amsterdam (II) maakte in november 1971 de laatste oversteek van Rotterdam naar New York. Het bedrijf concentreerde zich daarna steeds meer op cruises in het Caraïbisch gebied en op de Middellandse Zee.
Overname
Het einde van de passagiersvaart betekende ook het vertrek van de Holland-Amerika Lijn uit Rotterdam. In 1978 verhuisde het hoofdkantoor naar New York, waarna de afkorting HAL van het bedrijf, van Holland-Amerika Lijn, de Engelstalige invulling Holland America Line kreeg. HAL werd in 1989 overgenomen door Carnival Cruises. In het karakteristieke hoofdkantoor van de Holland-Amerika Lijn op de Kop van Zuid in Rotterdam huist sinds 1993 Hotel New York. De schepen van de HAL dragen nog altijd de namen van Nederlandse steden.
Leestip:
Frédéric en Antoine Plate 1802-1927: Rotterdamse kooplieden, reders en bestuurders
Auteur: Len de Klerk
Uitgeverij: Verloren
ISBN: 9789087048129
Winkelprijs: €35,–
