Geschiedenis van de Militaire Willemsorde

Vandaag, 15 juli, is het de verjaardag van Marco Kroon. De jongste drager van de Militaire Willemsorde wordt vandaag 41. Kroon ontving de onderscheiding voor zijn optreden in Uruzgan, Afghanistan.

Marco Kroon coördineerde in Uruzgan diverse gevechten tegen de Taliban, en wist slachtoffers onder zijn eigen peloton te voorkomen. Ook dwong hij een menselijke en waardige behandeling af van gevangen (gewonde) Talibanstrijders. Kroon beschermde bovendien een coalitiegenoot tijdens de afvoer van een gewonde en leidde zijn manschappen uit een hinderlaag, opnieuw zonder dat er slachtoffers vielen. Voor deze acties en zijn algehele rol van leidinggevende kreeg hij de Militaire Willemsorde.

Militaire Willemsorde

De Militaire Willemsorde is de hoogste (militaire) onderscheiding die Nederland kent. De orde is ingesteld in 1815 door koning Willem I. De eerste die de onderscheiding kreeg uitgereikt was de Prins van Oranje, de latere koning Willem II, voor zijn rol in de Slag bij Waterloo. Toekenning van de onderscheiding is een zeldzaamheid. Zeker in perioden van vrede.

Tot 1940 was de orde alleen bestemd voor militairen in Nederlandse dienst die zich in de strijd op een bijzonder manier verdienstelijk hadden gemaakt met daden van ‘moed, beleid en trouw’, de woorden die als opschrift op de medaille staan. Tegenwoordig kunnen ook niet-militairen, niet-Nederlanders en onderdelen van de krijgsmacht, die dan als collectief de orde krijgen toegekend, in aanmerking komen.

Koningin Wilhelmina

Vanaf 1815 is de onderscheiding meer dan 6000 keer uitgereikt. Onder andere naar aanleiding van Waterloo, de Belgische opstand (1830), en uiteraard de Tweede Wereldoorlog. Eén van de personen die de onderscheiding kreeg uitgereikt was koningin Wilhelmina. Zij kreeg de medaille voor haar verdiensten in de Tweede Wereldoorlog. Haar dochter Juliana gaf haar de ridderslag. Het was de eerste regeringsdaad voor. Deze onderscheiding de enige waar Wilhelmina werkelijk waarde aan hechtte. Na de Koreaanse oorlog (1950-1954) is de onderscheiding niet meer uitgereikt tot 29 mei 2009, de dag dat koningin Beatrix Kroon tot ridder in de orde sloeg.

Ridder niet slechts eretitel

De Willemsorde is overigens ook de enige Nederlandse onderscheiding die postuum, dus na iemands overlijden, kan worden verleend. De Willemsorde kent vier klassen: grootkruis, commandeur, ridder 3e en ridder 4e klasse. De koning is Grootmeester van de orde. Ridders Militaire Willemsorde krijgen jaarlijks een kleine toelage, en de koningin ontvangt hen ieder jaar op de zogenaamde Ridderdag. De ridders in de Militaire Willems-Orde hebben het recht op om een saluut te ontvangen, ook van militairen met een hogere rang. Zij moeten hun onderscheiding dan overigens wel dragen Het saluut geldt dus eerder de onderscheiding, dan de persoon. Bij het betreden van een militair terrein hebben de ridders recht op een erewacht. Op dit moment zijn er nog maar zeven dragers van de Willemsorde, waarvan zes Nederlanders en één Amerikaan. Vijf van hen verdienden de onderscheiding tijdens de Tweede Wereldoorlog, één van hen tijdens de politionele acties in Nederlands Indië. Marco Kroonkreeg hem voor zijn strijd in Afghanistan.