Geschiedenis van de tatoeage

Uit onderzoek van de Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit blijkt dat ongeveer een derde van de tatoeage-inkt kankerverwekkende stoffen bevat. De NVWA waarschuwt daarom voor de risico’s van tatoeages. De tatoeage is in zowel het heden als het verleden een populair fenomeen.

Ontstaan tatoeage

Het gebruik van tatoeages is zeer oud. Er wordt zelfs vermoed dat de eerste tatoeages 14.000 voor Christus verschenen. De term tatoeage stamt af van het Tahitiaanse woord Tatu, wat ‘merken’ of ‘strepen’ betekend. In september 1991 werd in de Alpen de ijsmummie Ötzi gevonden. Deze mummie was meer dan 5.300 jaar oud en had 59 tatoeages. Tevens zijn er vele tatoeages gevonden bij oude Egyptische of Germaanse mummies.

Religieuze betekenis

De tatoeages in de oudheid werden op een andere manier vervaardigd dan tegenwoordig. Tegenwoordig hebben tatoeages voornamelijk een artistieke betekenis, vroeger vooral een religieuze. Na het overlijden van een dierbare werd de as van de overledene in ingekerfde wondjes van de nabestaanden geplaatst. Wanneer de wondjes genazen bleven er zwarte vlekjes over ter nagedachtenis aan de overledene.

James Cook

In West-Europa was het niet gebruikelijk een tatoeage te hebben, het christendom verbood dit. Alleen misdadigers en slaven hadden een tatoeage; als brandmerk. Met de ontdekkingsreizen van James Cook in de 18e eeuw werd de tatoeage herontdekt. Op de vele eilanden die hij ontdekte droeg de lokale bevolking tatoeages. De Maori van Nieuw-Zeeland bijvoorbeeld brachten tatoeages aan om belangrijke gebeurtenissen uit het leven te markeren. Deze tatoeages werden nog steeds op de traditionele manier gemaakt, namelijk door ingekerfde wonden te vullen met as. Iemand zonder tatoeages werd niet gezien als een volwaardig burger.

Tatoeages onder zeelui

In die tijd was het bij zeelieden al gebruikelijk om tatoeages te hebben. Vaak tatoeëerden ze als symbool van hoop een anker op hun arm. Door hun tatoeages konden ze immers als ze verdronken geïdentificeerd worden. Een windroos of zwaluw stond voor de juiste koers, de Griekse god Poseidon voor het passeren van de evenaar en de afbeelding van een geisha, draak of hoelameisje voor een exotisch bezoek. In de Amerikaanse marine waren tatoeages van naakte dames verboden. Wie in dienst kwam, liet eerst keurig een badpak over zijn dame tatoeëren.

Tatoeages vanaf de 19e eeuw

In 1880 verscheen de eerste tatoeëermachine, waardoor het mogelijk werd tatoeages sneller en nauwkeuriger aan te brengen. Mede door deze ontwikkeling werden tatoeages populair in de high society van Londen en New York. Een tatoeage was duur om te plaatsen en was daarom een statussymbool. In 1887 had 75% van alle New Yorkse dames een tatoeage. In deze periode werden er voornamelijk initialen van geliefden, belangrijke datums, kruistekens en andere symbolen op de armen en handen getatoeëerd. Vanaf 1970 werden tatoeages een vast onderdeel van de Europese samenleving. Mede door de groeiende welvaart werd het voor iedereen mogelijk een tatoeage te zetten. Vandaag de dag heeft 31% van de Nederlanders tussen de 18 en 29 een tatoeage.

De Zebraman

De toenemende belangstelling voor tatoeages zorgde ook voor uitwassen. Een beroemd voorbeeld daarvan was de Engelse majoor Horace Ridler, beter bekend als de Great Omi. Hij liet zijn hele lichaam, inclusief zijn hoofd, met zebrastrepen tatoeëren. Het tatoeëren duurde meer dan een jaar en na afloop boorde hij een slagtand door zijn neus, rekte zijn oorlellen uit en veilde zijn tanden. Met zijn vrouw aan zijn zijde reisde hij de hele wereld over en was de best betaalde circusartiest op aarde.

Oudste tatoeagenaald

In 2019 werd nog eens duidelijk hoe oud het gebruik van tatoeages is. In een depot van de Amerikaanse Washington State University werd een 2000 jaar oude tatoeagenaald ontdekt. Die tatoeagenaald is duizend jaar ouder dan de oudste bekende tatoeagenaalden tot dan toe.