Hendrik Adams: politicus voor twee weken
Ivo Opstelten, Minister van Veiligheid en Justitie, en Fred Teeven, Staatssecretaris van Veiligheid en Justitie, stappen op. Dat maakten zij gisteren bekend nadat er bewijs opdook dat Justitie in 2001 4,7 miljoen gulden heeft overgemaakt naar drugscrimineel Cees H., terwijl Opstelten de Tweede Kamer had verteld dat hij niet wist hoeveel er was betaald en dat er geen bewijs van de deal was. Zij zijn zeker niet de eerste politici die moesten opstappen door gemaakte keuzes in het verleden. De nasleep van de Tweede Wereldoorlog zorgde namelijk ook voor veel problemen.
De Boerenpartij
De Drentse veehouder Hendrik Koekoek richtte in 1946 de vereniging Vrije Boeren op, waar veel kleine boeren zich bij aansloten. In 1959 schreef hij de vereniging onder de naam Boerenpartij in als politieke partij bij de kiesraad en al in 1963 behaalde hij drie zetels in de Tweede Kamer. Het electorale succes hield aan, maar uit onderzoek in 1966 bleek dat de partij veel oud NSB’ers en collaborateurs op de kandidatenlijst had staan. Zo ook Eerste Kamerlid Hendrik Adams.
Hendrik Adams
Hendrik Adams werd geboren op 24 juli 1900 in Gasselternijveen. Hij was de zoon van Jakob Adams, burgemeester van Gasselte, en Janna Zuiderweg en studeerde af in de landbouwkunde aan de Landbouwhogeschool Wageningen. Hierna vond hij werk als rijkspluimveeconsulent en leraar op de Rijkslandbouwwinterschool in Emmen.
Tweede Wereldoorlog
Tijdens de Tweede Wereldoorlog was Adams actief lid van de NSB en publiceerde hij regelmatig artikelen in het sterk antisemitische blad ‘De Misthoorn’. Daarnaast had hij banden met de volkenkundige stichting Saxo-Frisia, die tijdens de bezetting samenwerkte met de SS. Na de oorlog werd Adams opgepakt en naar het voormalige concentratiekamp Westerbork gebracht. Hij verloor voor tien jaar het kiesrecht, moest een geldboete betalen en mocht in zijn verdere leven geen enkele openbare functie in overheidsdienst meer bekleden. Desondanks werd hij in september 1966 door de Boerenpartij aangesteld als lid van de Eerste Kamer.
Jan Baas’ vuistslag
VVD-collega Jan Baas, die Adams nog kende van hun gezamenlijke tijd als leraar in Emmen, was het hier niet mee eens en vertelde in een betoog voor de gehele Eerste Kamer over Adams’ foute oorlogsverleden en nationaalsocialistische ideeën. Adams zou tijdens de oorlog bij een eerder conflict tussen de twee kemphanen hebben gedreigd Baas te laten deporteren. Adams, furieus over het betoog, stormde in de koffiekamer van de Eerste Kamer op Baas af. Het VVD-kamerlid zou Adams vervolgens een flinke vuistslag hebben gegeven.
Aftreden
De media pikten het verhaal al snel op en de Adams-affaire was een tijd lang voorpaginanieuws. Het oorlogsverleden van Adams werd tot in den treure uitgeplozen. Op 4 oktober 1966 kreeg hij de kans zich in de Eerste Kamer te verdedigen. Volgens Adams zelf had hij nooit verraad gepleegd en waren de aantijgingen van Baas bedoeld als een lastercampagne tegen de Boerenpartij. De Kamerleden van de andere partijen steunden Baas en op 7 oktober 1966, iets meer dan twee weken na zijn aanstelling, trok Adams zich “als gevolg van de onwaardige en onwettige bejegening tegen hem” terug als senator. Jan de Groote volgde hem op.
Verval Boerenpartij
Ook andere vertegenwoordigers van de Boerenpartij bleken tijdens de oorlog te hebben gesympathiseerd met het nationaalsocialisme. Hendrik Koekoek kreeg veel kritiek vanwege zijn aanhoudende steun voor Adams en andere vertegenwoordigers en zag het aantal lidmaatschappen van zijn partij snel teruglopen. Onderling was de partij verdeeld, maar desondanks duurde het nog tot 1982 voordat de partij definitief van het politieke podium verdween.
