Het bewogen leven van Willem Aantjes

Oud-politicus Willem Aantjes is op 22 oktober overleden. Tijdens zijn carrière was hij onder meer fractievoorzitter van de ARP. Deze partij zou later met de CHU en de KVP het huidige CDA vormen. Aantjes was nauw betrokken bij deze fusie. Meer van dit soort hoogtepunten (maar ook dieptepunten) kenmerkten zijn leven. De redactie zet de twee opmerkelijkste op een rij.

Willem ‘Wim’ Aantjes werd geboren op 16 januari 1923 in een strenger christelijk gezin. Hij rondde zijn gymnasium af in 1942, maar studeerde pas na de oorlog rechten. 26 mei 1959 werd Aantjes Kamerlid van de ARP en in 1971 werd hij aangesteld tot fractievoorzitter. In 1977 werd hij fractievoorzitter van het CDA.

De Bergrede

Niet iedereen was het altijd eens met Aantjes’ overtuiging, bijvoorbeeld op het gebied van christelijke politiek. Zo vonden de leden van KVP (Katholieke Volkspartij) dat mensen zelf moesten weten of het Evangelie hun leidraad zou zijn of niet. Ook stond de KVP voor een meer ‘open programma’. Na de vorming van het CDA, werd het eerste partijcongres gehouden op 23 augustus 1975. Aantjes hield tijdens dit congres een historische toespraak, die nu bekend staat als 'de Bergrede'. In de Bergrede haalde Aantjes meerdere malen de Bijbel aan. Zo verwees hij naar Mathheüs 25. Aantjes was sterk van mening dat het Evangelie een voorbeeld was voor een goede christelijke en sociale lijn binnen de politiek. Hij sprak het publiek als volgt toe: “Het Evangelie geeft geen rechtstreekse richtlijnen voor het politieke handelen, maar het geeft wel richtlijnen voor het rechtstreekse politieke handelen, en soms wel degelijk heel concreet. Leest u er Mattheüs 25 maar eens op na: hongerigen voeden, dorstigen te drinken geven, vreemdelingen huisvesten, naakten kleden, zieken en gevangenen bezoeken.” Niet alle aanwezigen stonden lijnrecht achter zijn toespraak, maar Aantjes maakte wel grote indruk met zijn bevlogenheid. Waar iedereen het mee eens leek te zijn, was de christelijke gedachte: het helpen van mensen.

De affaire-Aantjes

Een gebeurtenis die het verdere leven van Aantjes heeft getekend, vond plaats in 1978. De bekende WOII-historicus Loe de Jong, bracht schokkend nieuws naar buiten. Op 6 november werd de op televisie een persconferentie uitgezonden De Jong beweerdt dat Aantjes zich in 1944 heeft aangemeld bij de Waffen-SS en dat hij lid zou zijn geweest. De Jong zette de uitspraken kracht bij met behulp van ‘belastende documenten’. De volgende dag stonden de kranten er vol van en was de ‘affaire-Aantjes’ een feit. Als gevolg van de onthulling vroeg het CDA direct om zijn vertrek. De volgende dag, op 7 november 1978, legde Aantjes al zijn politieke zaken neer en blies de aftocht. De zaak werd grondig onderzocht door het parlement en verschillende commissies. Een half jaar later bleek dat Aantjes’ verhaal wel degelijk klopte en dat De Jong het bij het verkeerde eind had. Het was inderdaad waar dat Aantjes zich had aangemeld bij de Germaansche SS, maar hij was niet in dienst getreden. Deze weigering maakte zelfs dat hij in het strafkamp Port Natal terechtkwam. Ondanks zijn rehabilitatie lukte het Aantjes nooit om zijn werkzaamheden weer op te pakken als daarvoor. In de jaren die volgden, bleef hij wel altijd betrokken bij de politiek. Hij verscheen verschillende keren in de media. Wim Aantjes overleed donderdag 22 oktober thuis in het bijzijn van zijn geliefden. Hij is 92 jaar geworden.