Het controversiële huwelijk van prinses Irene

In de jaren '60 was Nederland in rep en roer. De oorzaak: prinses Irene. In 1964 kwam zij in een lastig parket terecht omtrent haar geloof en huwelijk. Op 29 april van dat jaar trouwde prinses Irene met Don Carlos de Bourbon Parma. Kort daarvoor had de prinses zich katholiek laten dopen. Het huwelijk - en met name Carlos’ aanspraak op de Spaanse troon -zou voor veel ophef zorgen.

Begrip voor Franco

Prinses Irene was altijd al een liefhebster van Spanje. Ze studeerde Spaans in Utrecht, een studie die ze in 1964 op 23- jarige leeftijd afrondde. Hierna vertrok ze naar Madrid, op dat moment nog onder het bewind van Franco, volgens de Rijksvoorlichtingsdienst (RVD) voor een vakantie. Tijdens een interview in de Spaanse hoofdstad wilde de prinses begrip kweken voor het beleid van Franco en gaf ze aan dat het met de sociale voorzieningen in Spanje helemaal niet zo slecht gesteld was. Het interview verscheen op 27 januari 1964 in de Telegraaf en leidde tot grote ophef in Nederland. Het land stond namelijk overwegend negatief ten opzichte van het beleid van de Spaanse generaal. Vooral linkse partijen verweten Irene dat ze naïef was. Minister-president Marijnen keurde de uitspraken van de prinses sterk af.

Katholieke bekering en een spraakmakend huwelijk

De kritiek op de uitspraken van de prinses werden al snel overschaduwd door een andere ontwikkeling.  Een dag na het verschijnen van het interview werd namelijk bekend dat Irene zich had bekeerd tot het rooms-katholicisme. Er ontstond hierdoor grote paniek in de Nederlandse regering, want iedereen vroeg zich af of een katholiek wel troonopvolger mocht zijn.

Het schandaal werd nog groter toen bekend werd dat Irene zich had verloofd met de Spaanse troonpretendent Carlos Hugo de Bourbon Parma, die banden had met Franco. Irene deed hierop afstand van haar aanspraak op de Nederlandse troon en trad op 29 april 1964 - zonder toestemming van de Staten-Generaal - in het huwelijk met de Spanjaard. Haar ouders en zussen waren niet aanwezig bij de plechtigheid.

Spaanse troon

Carlos was al een omstreden figuur omdat hij aanspraak maakte op de Spaanse troon. Irene kreeg nu datzelfde imago doordat ze aangaf haar man te willen steunen in zijn politieke ambities. De aanspraak van Carlos op de troon kwam voort uit het al eeuwenlang voortdurende conflict om de Spaanse troon. Zo waren de afstammelingen van Karel III altijd heerser van Spanje geweest, maar de afstammelingen van Filips, de broer van Karel, maakten onder de naam ‘Carlisten’ ook aanspraak op de troon. Carlos behoorde tot de lijn van Carlisten en was vanaf 1975 de officiële pretendent. In 1979 gaf hij zijn aanspraken echter op, nadat Franco had besloten Juan Carlos, een afstammeling van Karel III, tot koning van Spanje te kronen.

Ook in de liefde had hij weinig geluk. Irene en Carlos scheidden in 1981, zeven jaar na de geboorte van Caroline.

Dit artikel is een bewerking van een artikel dat eerder op IsGeschiedenis verscheen