Het erotische middeleeuwse gedicht De Rozendoorn

Het middeleeuwse gedicht ‘De Rozendoorn’ blijkt twee eeuwen ouder dan gedacht. Het gedicht, dat dus blijkbaar uit 1300 stamt, wordt ook wel beschouwd als een van de eerste erotische gedichten ooit geschreven. Wat is er zo apart aan dit gedicht?

Der Rosendorn

Het gedicht heet oorspronkelijk ‘Der Rosendorn’ en heeft een erotisch onderwerp. In ‘De Rozendoorn’ heeft een vrouw een gesprek met haar eigen vulva. Het gesprek gaat over wie er het meest door mannen wordt gewaardeerd. Beide zijn ervan overtuigd dat zij zelf het meest gewaardeerd worden. De vrouw denkt dat haar eigen schoonheid het belangrijkst is, terwijl de vulva ervan overtuigd is dat uiterlijk helemaal niet zo belangrijk is. De twee besluiten apart verder te gaan. Dit blijkt een vergissing, waarna ze weer bij elkaar komen om toch weer samen door het leven te gaan.

Het gedicht is volgens onderzoekers niet alleen maar een grappig gedicht met een gewaagde tekst, maar heeft ook een betekenis. Zo vertelt Christine Glaßner van het instituut van middeleeuws onderzoek aan de Oostenrijkse Academie der Wetenschappen (ÖAW) volgens The Guardian dat het gedicht meer is dan een absurd verhaal. Het zou een verhaal zijn dat laat zien dat men iemand niet zomaar los van zijn of haar geslacht kan zien.

Ouder dan gedacht

In de abdij van Melk in Oostenrijk zijn dus nu een aantal regels van het gedicht gevonden die ouder zijn dan alle eerder gevonden versies. Het stuk perkament waarop de regels stonden werd gebruikt om een Latijnse theologische tekst samen te binden. Dit is op zich niet heel vreemd, perkament werd wel vaker hergebruikt. Voor de vondst van dit stuk perkament was men er echter van overtuigd dat het gedicht uit de late middeleeuwen stamde. Dat deze versie van ‘De Rozendoorn’ dus uit ongeveer 1300 komt betekent dat het gedicht veel ouder is dan gedacht.

Erotiek in de middeleeuwen

Erotische literatuur was geen vreemd concept in de middeleeuwen. Zo waren er bijvoorbeeld de ‘boerden’, fabliaux in het Frans. Dergelijke teksten leken op kluchten en gingen over de gewone mens. Vaak hadden de boerden een erotische component en speelde overspel een rol.

Ook is het concept van een pratende vulva geen compleet onbekend motief in de middeleeuwse literatuur. Het was echter altijd aangenomen dat erotische literatuur zoals ‘De Rozendoorn’ pas voorkwam in de late middeleeuwen, en dus niet al rond 1300. Niet alleen de oorsprong van het gedicht moet dus worden herzien, het hele literaire genre van de erotische poëzie ontwikkelde zich veel eerder dan voorheen gedacht. De vondst is daarmee een enorme bijdrage aan de geschiedenis van de middeleeuwse seksuele literatuur.