Het Nederlandse leger: internationale samenwerking in de moderne tijd

Het Ministerie van Defensie wil de nieuwe Walrusklasse onderzeeërs eerst door een onafhankelijke groep professionals laten beoordelen voordat het tot aanschaf overgaat, zodat critici van het plan de wind uit de zeilen wordt genomen. Deze onderzeeërs zet Nederland in bij gezamenlijke operaties met andere landen. Militaire samenwerkingsverbanden vormen al veel langer dé taak van het Nederlandse leger.

Tijdens de Koude Oorlog begon Nederland met grootschalige samenwerking op militair vlak. Eerdere verbanden met betrekking tot de defensie in West-Europa werd in 1949 uitgebreid tot de Noord Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO). De eerste secretaris-generaal van de NAVO, lord Ismay, omschreef de doelen van de organisatie als volgt: “Keep the Russians out, the Americans in, and the Germans down.” Belangrijke operaties van de NAVO waren de Korea oorlog (1950-1953) en de gezamenlijke verdedigingslinie die werd opgebouwd tegen een mogelijke invasie van de Sovjets.

VN-vredesmacht

Na de Koude Oorlog leek het directe gevaar voor Europa geweken en richtten de Nederlandse strijdmachten zich meer op vredesoperaties van de Verenigde Naties (VN). Een speciaal departement werd hiervoor in het leven geroepen, dat kan oproepen tot de creatie van een vredesmacht voor als er bemiddeling nodig is bij een conflict. De conflictlanden moeten wel akkoord gaan met het stationeren van de vredesmacht (dit gebeurt vaak onder druk van de VN). Voor de internationale vrede en eigen prestige leveren landen een aantal troepen en/of materiaal voor een operatie. Deze troepen samen noemt men ‘blauwhelmen’, omdat de blauwe helm onderdeel is van de VN uitrusting.

United Nations Interim Force in Lebanon

Één van de belangrijkste en langstlopende vredesoperaties is UNIFIL, een operatie gestart in 1974 om de spanningen tussen Israël en Libanon te beperken. Nederland begon (zoals alle landen) vrij naïef aan dit nieuwe soort operatie. Nederlandse jongens hadden zich al jaren eerder ingeschreven voor het VN trainingsprogramma omdat bekend was dat zij ‘toch nooit uitgezonden zouden worden’. Denk eens in hoe groot de schok was toen zij ineens wel werden ingezet in Zuid-Libanon. Bezorgde ouders waren overal in het nieuws om hun beklag te doen. Bovendien bleek dat de VN-training door Nederland in het aantal lesuren per week voortdurend was teruggeschroefd. Daarom was niemand goed voorbereid. Uiteindelijk stuurde Nederland verlaat minder troepen dan het origineel aan de VN had beloofd. Eenmaal in het conflictgebied aangekomen zou de operatie een grote mislukking blijken te zijn. Israël schond in 1982 zonder pardon de bufferzone die de vredesmacht had gecreëerd door Libanon opnieuw binnen te vallen.

Srebrenica

Afgezien van de eigen voorbereiding viel Nederland niets te verwijten aan het mislukken van UNIFIL zelf, want de vredesmacht was niet uitgerust om een heel leger tegen te houden.Pijnlijker voor Nederland was de val van Srebenica, toen Nederlandse militairen  als onderdeel van The United Nations Protection Force (UNPROFOR) het veel sterkere Servische leger toegang gaven tot de beschermde moslimenclave.

Samenwerkingsverbanden

Ondanks deze tegenslagen heeft Defensie, ook omdat er veel in bezuinigd is op het budget, het leger verkleind en gespecialiseerd voor samenwerkingsverbanden. Bovendien is de VN nog steeds zeer content met de goed opgeleide en gedisciplineerde troepen van Nederland. De moderne Nederlandse strijdmacht heeft zich gericht op F-16’s, verschillende maritieme voertuigen en een aantal gespecialiseerde eenheden.Er wordt zelfs met andere landen gezamenlijk materiaal aangeschaft, bijvoorbeeld de Joint Strike Fighter (JSF), waar de Nederlandse politiek vanaf 2003 over heeft gedebatteerd.

Nederlands specialisme

De Nederlandse strijdmacht kan nog steeds behoorlijke bijdrage leveren aan internationale operaties door zijn technische kennis, discipline, het bezitten van de meest moderne apparatuur en ook goede communicatie met lokale bevolking. Succes is er vooral geweest tijdens de samenwerking met Westerse soldaten. Denk hierbij aan Task Force Uruzgan in Afghanistan tussen 2006-2010 en bij het patrouilleren in Afrikaanse wateren vanaf 2009 na de kapingen van schepen door Somalische piraten.

Debat Duikboten

De duikboten die Defensie nu wil aanschaffen worden zoals eigenlijk elke aanschaf van dit ministerie zwaar bekritiseerd. Het departement heeft de altijd lastige taak om te voorspellen welke modernisering het nodig zal hebben in de toekomst, omdat er maar weinig mogelijk is door het kleine budget. Als Nederland internationaal iets wil blijven betekenen in de oorlogsvoering, zijn dure aanschaffen in ieder geval onvermijdelijk.