‘Het raadsel van de Brittenburg’ in Museum Meermanno

Museum Meermanno organiseert een kleine tentoonstelling over zijn Romeinse oudheden. Van sommige daarvan wordt gezegd dat ze zijn opgegraven op het strand bij Katwijk aan Zee, in de ruïne van de Brittenburg. Hoe kwamen deze oudheden in de negentiende eeuw terecht in het Haagse museum en weten we wel zeker of ze uit de Brittenburg afkomstig zijn?

Tentoonstelling t/m 27 september

Brittenburg

Wat de Brittenburg was, is niet duidelijk. De theorieën over het gebouw lopen uiteen van een Romeins castellum uit de eerste eeuw tot een graanopslagplaats uit latere tijden tot een middeleeuwse versterking. Misschien was het de meest westelijke punt van de Limes, de noordgrens van het Romeinse rijk, in Nederland. Hoe het ook zij: de resten van het gebouw kwamen in de zestiende eeuw en daarna enkele malen te voorschijn bij extreem laag water. Verschillende ooggetuigen hebben er toen over geschreven en afbeeldingen van gemaakt.

De belangstelling van de baron

De negentiende-eeuwse stichter van Museum Meermanno, baron Van Westreenen van Tiellandt, was zeer geïnteresseerd in de vroege geschiedenis van Nederland. Hij kocht op veilingen een groot aantal Romeinse voorwerpen die in Nederlandse bodem gevonden waren. De Brittenburg fascineerde hem zeer en hij bezat veel boeken waarin dit Romeinse castellum genoemd werd. Ook kocht hij verschillende objecten die gevonden zouden zijn in de Brittenburg, waaronder een kannetje dat wordt afgebeeld in die boeken.

Het raadsel blijft

Wat de functie van de Brittenburg was, blijft echter een raadsel. Bij een grootschalig archeologisch onderzoek op het strand van Katwijk aan Zee vorig jaar zijn geen sporen van het gebouw meer gevonden. Ook is het onduidelijk of het te identificeren is met het castellum Lugdunum op de Peutingerkaart, de bekende middeleeuwse kopie van een laat-Romeinse landkaart. Kunnen de objecten in het museum echt uit de Brittenburg afkomstig zijn? Inmiddels is het bouwwerk definitief in zee verdwenen en blijft het een raadsel. De verwoede pogingen om het castellum te vinden, zijn tevergeefs gebleken.

Romeinse oudheden in Meermanno

In de tentoonstelling ‘Het raadsel van de Brittenburg’ is ook aandacht voor de andere Romeinse oudheden verzameld door de baron en voor het begin van de wetenschappelijke archeologie in Nederland: de opgraving van de Romeinse stad Forum Hadriani in Voorburg door C.J.C. Reuvens in 1827. De tentoonstelling wordt georganiseerd in het kader van de Erfgoedlijn Limes, mogelijk gemaakt door de provincie Zuid-Holland. In november zal de tentoonstelling doorreizen naar het Katwijks museum.

Activiteiten voor kinderen

Kinderen kunnen elke dinsdag en donderdag in de zomervakantie over de Romeinen leren en als een echte archeoloog opgravingen doen in de museumtuin. Voor meer informatie zie www.meermanno.nl

Zie voor meer informatie over de Limes in Nederland o.a. op
www.geschiedenisvanzuidholland.nl/limes en www.romeinselimes.nl.