Hoofdpersonen centraal in nieuwe expo Overloon
Dit najaar vervangt het 70-jarige Oorlogsmuseum Overloon zijn vaste expositie door een nieuwe. Die krijgt de titel De Tweede Wereldoorlog in Nederland. Het wordt de kern van het museum, met daar omheen de overige presentaties van het museum. De nieuwe presentatie, van maar liefst 1.400 m2, is geen traditionele geschiedenisles met een strakke chronologie maar veel meer een samenspel van acht thema’s waarin de meest wezenlijke elementen van de oorlog en bezetting in Nederland aan bod komen. Dat hier tussendoor niettemin de tijdlijn van 1939 tot en met 1945 zichtbaar blijft, maakt het wel makkelijker voor de bezoeker.
Leerlingen, en speciaal de leeftijdsgroep van 10 tot 16 jaar, vormen een belangrijk publiek voor het museum. De toonzetting is daarop aangepast en benadrukt, deels interactief, dat de jaren ’40—’45 vooral ook een geschiedenis van mensen was.
De inleving in persoonlijke verhalen krijgt de nadruk. Het biedt de kans om je als bezoeker een menselijk beeld te vormen en je te identificeren met ooggetuigen. Het gaat daarbij acht mensen, bekend en minder bekend – dader en slachtoffer. We lichten hier alvast één persoon voor u uit.
Gerhard Stroink
Stroink was zestien toen hij lid werd van de NSB. Dat was al vóór de oorlog. Maar hij moest zijn lidmaatschap opzeggen toen hij de opleiding tot beroepsmilitair ging volgen. Zijn vader, een militair in hart en nieren, was het voorbeeld voor zijn zoon. Gerhards ontgoocheling was dan ook groot toen het Nederlandse leger zo snel moest capituleren, in zijn optiek óók omdat het aan discipline en moed had ontbroken aan Nederlandse zijde.
Na de capitulatie voelde hij zich als Nederlands officier nutteloos. Doelloos. Het masculiene optreden en de marsen en liederen van de WA misten bij hem hun uitwerking dan ook niet. Of moet je zeggen: “maakten hem een makkelijke prooi”? De kracht en saamhorigheid die hij daarin zag zorgde er in ieder geval voor dat hij zich meldde bij de WA. Hij werd adjudant van Zondervan.
Opkomend communisme
Als Nederlandse militair wilde hij vechten tegen het opkomend communisme. Maar het liep voor zijn gevoel anders, want hij kwam uiteindelijk bij de Waffen-SS onder Duits commando te staan en vocht in Rusland bij het regiment Germania, van de beruchte Duitse SS-Pantserdivisie Wiking. In 1943 raakte hij gewond, overleefde ternauwernood de oorlog en werd nadien veroordeeld tot levenslang, dat later werd omgezet naar 20 jaar celstraf. Uiteindelijk kreeg hij gratie en kwam hij in 1953 vrij. Daarna is hij succesvol geweest in zaken maar heeft nooit afstand genomen van de keuzes die hij in de oorlog maakte en die hem tot de hoogste Nederlander in de Duitse rangen maakten.
Keuzes
Al met al heeft hij als Nederlandse officier vooral zelf de keuzes gemaakt die hem uiteindelijk aan het Oostfront brachten. In Duitse dienst notabene! De vraag aan de bezoeker is natuurlijk hoe die zijn/haar keuze op een bepaald moment gemaakt zou hebben.
Die keuzes, en die zijn voor elke hoofdpersoon in de tentoonstelling natuurlijk anders (en soms toch ook weer hetzelfde) vormen de echte rode draad in de tentoonstelling. Op die manier wordt elke bezoeker aangezet tot denkwerk en kan elke jongere de expositie op zijn eigen manier ervaren.
De nieuwe tentoonstelling is vanaf 2 oktober a.s. in Overloon te zien.
Voor meer informatie: www.oorlogsmuseum.nl.
