James Blaine en de fatale fundraiser

De Republikeinse presidentskandidaat Mitt Romney is in de problemen gekomen na controversiële uitspraken op een fundraiser. Daar beweerde hij dat president Obama altijd op 47 procent van de stemmen kon rekenen, aangezien dat deel van het electoraat bestaat uit profiteurs die afhankelijk zijn van de overheid. Het is niet de eerste keer dat een Republikeinse presidentskandidaat in de problemen komt door een fundraiser; in 1884 overkwam James G. Blaine hetzelfde.

In 1884 waren de Republikein James G. Blaine en de Democraat Grover Cleveland verwikkeld in een hevige strijd om het Amerikaanse presidentschap. De twee kandidaten ontliepen elkaar niet veel en er werd een harde campagne gevoerd. Zo beschuldigden de Republikeinen hun Democratische tegenstander ervan in 1874 een bastaardkind te hebben verwekt bij een huisvrouw. Ze verwerkten het schandaal zelfs in een liedje met de pakkende tekst ‘Ma, Ma… waar is mijn Pa?’

Rijk en corrupt

De Democraten besloten terug te slaan door Blaine af te schilderen als rijke politicus die het slecht voor had met de belangen van de gewone Amerikaan. Ze bestempelden hem als corrupt omdat hij jarenlang wetten had aangenomen die bijzonder gunstig waren voor de spoorwegmaatschappijen waarvan hij zelf veel aandelen bezat. Blaine had zijn frauduleuze praktijken overigens zelf toegegeven in een aantal geheime brieven, waarop hij persoonlijk had geschreven ‘verbrand deze brief’. Toen dit gegeven uitlekte bedachten de Democraten de leus ‘Blaine, Blaine, James G Blaine, de continentale leugenaar van de staat Maine. Verbrand deze brief!’.

Nek aan nek race

Ondanks de harde campagne was er vlak voor de verkiezingen nog steeds geen duidelijke winnaar aan te wijzen. De beslissing zou neerkomen op het stemgedrag in een aantal cruciale staten. Een daarvan was New York, een traditioneel Democratisch bolwerk waarvan verwacht werd dat het nu wel eens wat meer Republikeins kon gaan stemmen. In oktober 1884 besloot Blaine daarom de laatste week van zijn campagne door te brengen in deze staat, om daar op deze manier nog zoveel mogelijk stemmen te vergaren.

Rum, Romanisme en Rebellie

Het bezoek aan New York liep echter al meteen mis voor Blaine toen hij besloot een betoging van een aantal Republikeinse protestantse geestelijken te bezoeken. Eén van hen, de Presbyteriaanse dominee Samuel Burchard, schilderde de Democratische beweging in een toespraak namelijk af als de partij van ‘Rum, Romanisme en Rebellie’. Dit viel helemaal verkeerd bij de Ierse katholieke stemmers in New York, aangezien ‘Romanisme’ een denigrerende term was voor het rooms-katholicisme. Blaine, die met zijn eigen Ierse afkomst gehoopt had op hun steun, liep hierdoor veel stemmen mis.

Fatale fundraiser

De grootste tegenslag voor Blaine kwam echter pas toen hij op 29 oktober 1884 een fundraiser organiseerde in de balzaal van Delmonico’s, een luxueus restaurant in het financiële district van New York. Onder de aanwezigen waren veel van de rijkste Amerikanen, waaronder de bekende spoorwegmagnaat Jay Gould. Voor de Democraten vormde deze bijeenkomst de uitgelezen mogelijkheid om Blaine definitief af te schilderen als een corrupte politicus, die na zijn verkiezing alleen de belangen van de rijken zou behartigen.

Blaine en de Geldkoningen

James G. Blaine

Op 30 oktober 1884 stond er op de voorkant van de Democratische krant New York World dan ook een grote spotprent van Blaine op zijn fundraiser. De afbeelding, getekend door cartoonist Walt McDougall, was getiteld ‘Het royale feest van Belshazzar Blaine en de Koningen van het Geld’. De Republikeinse kandidaat Blaine werd hierop afgebeeld als de ober van de rijke Amerikanen, die ondertussen aan een feesttafel genoten van ‘Monopolie soep’ en ‘Lobby pudding’. Op de voorgrond stond een armoedig Amerikaans gezin afgebeeld, maar zij werden volledig genegeerd door Blaine.

Mitt Romney

De cartoon van de New York World betekende de nekslag voor Blaine, die nu definitief bekend kwam te staan als de loopjongen van Wall Street, in plaats van als de kandidaat van het volk. Veel Republikeinse middenstanders liepen op het laatste moment over naar Cleveland, die daardoor de verkiezingen won met een nipte meerderheid van een 0.25 procent van de stemmen.

Veel politieke analisten vermoeden dat nu ook dat miljonair en Republikeins presidentskandidaat Mitt Romney het slachtoffer zal worden van een ‘fatale fundraiser’. Bij een privé-bijeenkomst met een aantal van zijn geldschieters zei hij namelijk dat minstens 47 procent van het Amerikaanse electoraat bestaat uit profiteurs die geen inkomstenbelasting betalen en afhankelijk zijn van overheidssteun in de vorm van uitkeringen. Analisten vermoeden dat dit hem nog wel eens veel stemmen zou kunnen kosten van onder meer ouderen, die grotendeels tot die 47 procent behoren.