Jodelen: Van communicatiemiddel naar muziek

Jodelen is een manier van zingen waarbij gebruik wordt gemaakt van een afwisselende borst- en kopstem. Jodelen heeft door de tijd heen verschillende functies gehad. De verschillende functies van jodelen waren ook afhankelijk van het werelddeel waar het jodelen plaatsvond.

Oorsprong jodelen

Oorspronkelijk komt jodelen uit Alpengebied, waar het als communicatiemiddel werd gebruikt. Jodelen was niet alleen belangrijk voor communicatie tussen mensen maar ook voor de communicatie naar dieren toe. Zodra er gejodeld werd reageerde het vee door met hun kop te schudden, waardoor hun bel ging rinkelen. Dit is een teken voor de Alpenherders dat het vee verplaatst moest worden.

Oudste communicatievorm

Jodelen wordt vaak gezien als één van de oudste communicatievormen. Historici vermoeden namelijk dat jodelen tijdens de steentijd al bestond. Daarnaast wordt jodelen gezien als de hardste (met de menselijke stem te bereiken) communicatievorm. Berichten werden in de bergen aan elkaar door gegeven door een wisselende borst- en kopstem en een terugkerende hoog klinkende ‘i’ waardoor grote afstanden overbrugt konden worden. Het woord jodelen is afgeleid uit het Duitse woord ‘jodeln’. Het woordje ‘jo’ staat voor het uiten van lettergrepen zonder woordenbetekenis.

Verspreiding

Rond de 19e eeuw waren er Duitse immigranten in Pennsylvania die jodelen introduceerde aan de Amerikanen. Naarmate de immigranten verder reisden verspreidden zij het jodelen onder Schotse en Ierse immigranten, Scandinaviërs en Afrikaanse slaven. In 1853 omschreef journalist Frederick Law Olmsted jodelen als: “Lang, luid, muzikaal geschreeuw, stijgend en dalend en inbreken van een kopstem.”

Zingen

Jodelen was niet langer meer alleen een communicatiemiddel. Er ontstonden muziekgroepen in Amerika en Europa die Alpine muziek verkondigden. Zo was er vanaf 1839 de Tyrolese Minstrels, een muziekgroep die toerde door Amerika met een combinatie van zingen, jodelen en Alpine harmonie. De Tyrolese Minstrels zorgde voor een heuse Amerikaanse rage.

The Lion Sleeps Tonight

Een van de bekendste jodel liederen is The Lion Sleeps Tonight. In 1939 werd het voor het eerst opgenomen door Solomon Linda in Zuid-Afrika. Het liedje heette oorspronkelijk ‘Mbube’, wat Zulu is voor leeuw. Linda schreef het nummer toen ze werkte voor een Record Company als schoonmaakster en logistiek medewerkster. In 1948 was het liedje al 100.000 keer verkocht, vooral in Afrika en Afrikaanse immigranten in Groot-Brittannië. In 1950 werd het pas internationaal ontdekt en in 1961 werd een cover van het nummer een nummer 1 hit in Amerika. Pas écht populair werd het nummer toen het in de midden jaren ’90 gebruikt werd in de film en de musical The Lion King.