Jonas Salk krijgt Medal of Freedom voor poliovaccin
Op 11 juli 1977 ontving dokter Jonas Salk de Medal of Freedom, de hoogst haalbare burgerlijke onderscheiding, van president Carter. Salk kreeg de onderscheiding voor zijn grote wetenschappelijke bijdrage bij het ontwikkelen van het vaccin tegen polio. Polio was één van de meest bedreigende ziekten in het Westen in de twintigste eeuw. Jaarlijks raakten er duizenden kinderen wereldwijd verlamd tijdens diverse epidemieën.
Polio
Polio, voluit poliomeylitis, is een samentrekking van polio (grijs) en myelon (ruggenmerg). Wanneer de ziekte polio exact zijn intrede deed is niet bekend, maar er zijn aanwijzingen dat de ziekte al in de tijd van de oude Egyptenaren zijn kop op stak. Op een oude Egyptisch gedenksteen uit de veertiende eeuw v.Chr. is een Egyptische priester afgebeeld die ter ondersteuning van zijn manke been een staf nodig heeft. Experts vermoeden dat zijn mankheid te wijten was aan polio. Al was de ziekte al langere tijd bekend, toch werd er pas in 1789 geprobeerd een klinische beschrijving te geven van polio. De Britse arts Michael Underwood noemde polio het disfunctioneren van het onderste deel van het lichaam, omdat vaak de benen van de patiënt het begaven.
Opmars polio in Europa en de Verenigde Staten
In het begin van de negentiende eeuw maakte de ziekte zijn opmars in Europa. In Amerika werd het eerste geval geconstateerd in 1843. In de daaropvolgende eeuw werden Europa en de Verenigde Staten getroffen door verscheidene polio-epidemieën die steeds meer slachtoffers eisten. In 1840 begint de Duitse arts Jacob von Heine aan een systematisch onderzoek en vermoed dat het poliovirus besmettelijk is. Later bleek in 1908 dat de ziekte inderdaad via de mond, door niezen en door aanraking overgebracht kan worden.
Het gevaar van de zomer
De ziekte was vooral aanwezig in de zomermaanden en al overwonnen de meeste mensen de ziekte vrij snel, raakten er ook velen levenslang verlamd of stierven zelfs aan de ziekte. Het werd oorspronkelijk infantile paralysis genoemd omdat de meeste slachtoffers kinderen waren, maar ook volwassenen werden steeds vaker slachtoffer.
Polio-epidemie New York 1916
In 1916 werd New York City getroffen door een zeer grote polio-epidemie. Er werden 9.000 gevallen van polio geregistreerd en de stad ging over op het in quarantaine zetten van de zieken. Het publiek reageerde met paniek en beschuldigde de armen en de immigranten van het verspreiden van de ziekte. Dit bleek onterecht want kinderen uit alle sociale lagen werden ziek en de epidemie verspreidde zich in rap tempo door heel de Verenigde Staten. Tegen het einde van de zomer had de epidemie 27.000 zieken gemaakt, waarvan er 6.000 stierven. Zo’n 80% van de slachtoffers waren kinderen onder de vijf jaar. Zelfs na de grootschalige epidemie waren de gevolgen zichtbaar, kinderen die het hadden gered bleven last houden van vergroeide en verlamde ledematen en waren niet meer in staat tot spelen.
Maatregelen tegen polio
In de daarop volgende jaren ging er geen zomer voorbij waarin polio geen slachtoffers maakte. Wanneer er gevallen werden gemeld gingen gemeenteraden en stadsbesturen over op isolatie van de slachtoffers en het cancellen van evenementen om verspreiding tegen te gaan. Gezondheidsautoriteiten sloten in de zomerdagen bioscopen, scholen en kampen, maar het leek niet te werken. Ook in de jaren dertig zorgden diverse epidemieën van polio voor de nodige maatschappelijke onrust. In 1935 werd de gehele stad Annapolis onder quarantaine gesteld. Ditzelfde lot overkwam Tulsa in 1936. Polio was bij lange na niet de dodelijkste epidemie die de Verenigde Staten in de jaren had geteisterd, maar doordat met name jonge kinderen het slachtoffer werden was het wel één van de meest gevreesde ziekten.
Vaccin tegen polio ontwikkeld
De roep om een oplossing wierp in de jaren veertig eindelijk zijn vruchten af. De wetenschappers Thomas Weller en Frederick Robbins wisten het poliovirus te isoleren in 1948, voor deze bijdrage kregen ze zes jaar later een Nobelprijs. Met deze kennis kon verder onderzoek gedaan worden naar polio. In 1955 ontwikkelde Jonas Salk het eerste officiële vaccin tegen polio, door het inspuiten van een dode versie van het virus. Salks vaccin werd al snel wereldwijd bekend en door het massale inenten werd de ziekte in de daarop volgende jaren vrijwel volledig uitgebannen in de Westerse wereld.
