Koeblai Khan

Koeblai Khan (ca. 1215-1294) was de kleinzoon van de strijdlustige Mongoolse heerser Dzjengis Khan. Net als zijn grootvader wist Koeblai het Mongoolse Rijk flink uit te breiden. Dankzij de veroveringen van Koeblai Khan beleefde het Mongoolse Rijk in de dertiende eeuw - in ieder geval wat betreft oppervlakte - haar hoogtijdagen.

Dzjengis Khan en de kanaten

Koeblai Khan werd geboren omstreeks 1215 en was grootkan van het Mongoolse Rijk tussen 1260 en 1294. Zijn grootvader had vóór zijn dood het Mongoolse Rijk in vieren verdeeld en zo de macht over het rijk over vier heersers verspreid. Deze vier vorstendommen werden kanaten genoemd en stonden onder leiding van een kan. Daarnaast bestond er een grootkan, die de opperste leiding over het Mongoolse Rijk had.

Een familietwist: wie wordt grootkan?

Het Mongoolse recht schreef voor dat de jongste zoon van de grootkan de wetmatige troonopvolger moest zijn. Koeblais jongste broer, Ariq Boke, had om deze reden het recht om grootkan te worden. Koeblai wist echter in een burgeroorlog zijn eigen broer te verslaan, om vervolgens zelf de leiding te nemen over het Mongoolse Rijk.

Interesse in China

Koeblai Khan had sinds zijn jeugd grote interesse in China en de Chinese cultuur. Zijn vader en grootvader hadden reeds het noorden van China veroverd. In 1297 wist Koeblai met behulp van Arabische bondgenoten het zuiden van China te veroveren. Met de verovering van het zuiden van China benoemde Koeblai zich tot eerste keizer van de Chinese Yuan-dynastie. Hij gebruikte de stad Khanbalik, het huidige Peking, als hoofdstad. Hier liet hij een geheime stad bouwen. Koeblai kwam tegemoet aan zowel de traditionele Mongoolse leefwijze als Chinese gebruiken: de Mongoolse hofhouding sliep in tenten aan het hof en Koeblai liet grote ruimten bouwen speciaal voor Chinese ceremoniën.

Niet erkend als grootkan

Hoewel Koeblai Khan grootkan van het Mongoolse Rijk was, werd hij niet door alle Mongoolse leiders als zodanig geaccepteerd. Als gevolg van het uitblijven van deze erkenning had Khan in het Mongoolse Rijk maar weinig invloed. Voornamelijk in de door hem veroverde gebieden in het zuiden van China was zijn leiderschap van grote betekenis.

Hervormingen in het Mongoolse Rijk

Koeblai Khan voerde vrijheid van godsdienst in en wist China grote welvarendheid te brengen. Ondanks het feit dat grote delen van zijn rijk alsnog in armoede leefden, staat Koeblai Khan bekend om de invoering van papiergeld in zijn rijk. Hij werd gezien als sterk leider, maar ook als eerlijk en rechtvaardig leider. De informatie die in de Westerse wereld bekend is over Koeblai Khan en zijn Rijk is grotendeels afkomstig uit de reisverslagen van de Italiaan Marco Polo en de Marokkaan Mohammed Ibn Battuta. Marco Polo verbleef enkele jaren aan het hof van Koeblai Khan en kreeg zo een heel goed beeld van de manier waarop de Mongoolse heerser zijn Rijk leidde.

Dood en verval van het Mongoolse Rijk

Na zijn dood viel het Mongoolse Rijk in stukken uiteen. Khans liefde voor China heeft wellicht geleid tot de ondergang van het Mongoolse Rijk, dat na de dood van Koeblai Khan nooit meer van zulk groot belang zou worden als het ooit was geweest.