Kredietbeoordelaars in de 19e eeuw

De kans bestaat dat de zes sterkste eurolanden, waaronder Nederland, de hoogst denkbare kredietstatus (AAA) bij kredietbeoordelaar Standard & Poor's (S&P) verliezen. De bekendste kredietbeoordelaars zijn: Fitch Ratings, Moody's en Standard & Poor's. Ze werden opgericht aan het einde van de 19e eeuw om grote beleggers inzicht te geven in de investeringen die mogelijk waren in de spoorwegen.

De wortels van S&P gaan terug tot 1860 toen financieel analist Henry Poor een boek uitgaf over de geschiedenis van spoorwegen en kanalen in de Verenigde Staten (History of Railroads and Canals in the United States).

Henry Poor

Henry Poor werd geboren op 8 december 1812 in Andover in Maine. In 1835 studeerde hij af aan de Bowdoin universiteit en drie jaar later ging hij werken voor het advocatenkantoor van zijn oom, waarna hij met zijn broer een eigen zaak opende. Ze investeerden geld in de houtindustrie van Maine en verdienden daar een fortuin mee. De jongere broer van Henry besloot zich bovendien te gaan verdiepen in de aanleg van spoorwegen. In navolging van de Industriële Revolutie die rond 1800 in Engeland van start ging, werden er namelijk over de hele wereld spoorlijnen aangelegd. Zo ook in Noord-Amerika. Dit bood nieuwe mogelijkheden voor investeerders.

Investeren in spoorwegen

Tussen 1820 en 1830 werden er grootschalige projecten opgezet om een spoorwegnetwerk in Amerika aan te leggen. Aanvankelijk gebeurde dit op kleine schaal, maar steeds grotere projecten werden ondernomen. Aanvankelijk keken mensen met argusogen naar de ontwikkelingen van het gevaarte, maar naarmate er meer spoorwegen werden aangelegd, ontstond er een spoorwegkoorts. Daar waren grootschalige investeringen voor nodig en bedrijven gingen op grote schaal investeren en concurreren in dit spoorwegnetwerk. John richtte in 1849 het blad de American Railroad Journal op en Henry werd redacteur en manager van het blad. Hij begon zich te interesseren in de financiële status van de spoorwegmaatschappijen en publiceerde hier in 1860 zijn boek History of railroads and Canals in the United States over.

Standards and Poor In navolging van zijn boek richtte hij een bedrijf op met zijn zoon Henry William H.V. and H.W. Poor Co en bracht jaarlijks een hernieuwde uitgave van zijn boek uit. Terwijl H.V. and H.W. Poor Co jaarlijks een update gaf van de financiële situatie, ontstond er in 1906 een ander bedrijf die dat op frequentere basis deed: de Standard Statistics Bureau, gesticht door Luther Lee Blake. Zij leverden financiële informatie aan bedrijven die niet in de spoorwegen werkzaam waren, maar wel wilden investeren. In 1941 besloten de twee bedrijven hun krachten te bundelen en werd het bedrijf Standard & Poor’s Corp geboren.

Kritiek Kredietbeoordelaars zijn in de loop der jaren, met name met de komst van de economische crisis, steeds belangrijkere spelers geworden, omdat aan de hand van scenario’s en risicomodellen in wordt geschat hoe groot de kans is dat een land, bedrijf of bank failliet kan gaan doordat het zijn schulden niet meer kan betalen. Maar door het toenemende belang, ontstonden er ook punten van kritiek op deze beoordelaars. Zo zouden zij niet snel genoeg zijn ingesprongen op de negatieve ontwikkelingen van de Amerikaanse woningmarkt en zijn de ratingbureaus private instanties, wat zou kunnen leiden tot belangenverstrengeling. Enerzijds willen de bureaus een zo betrouwbare rating afgeven, maar aan de andere kant wil men een klant niet voor het hoofd stoten. Zodoende kregen de bureaus na de kredietcrisis het verwijt naar hun hoofd dat ze banken niet kritisch genoeg hadden bekeken, omdat ze door diezelfde banken betaald werden.

Kredietbeoordelaars anno nu

Desondanks wordt door overheden en banken een grote waarde gehecht aan de uitkomst die uit de analyses van de bureaus komt, omdat het bepaalt welke kredietstatus, een rapportcijfer voor de kredietwaardigheid, een land of bedrijf krijgt. Bij toekeninning van een kredietcijfer voor een staatslening wordt gekeken naar de omvang van de staatsschuld, het begrotingsbeleid, inflatieverwachtingen en concurrentiepositie. Beleggers zoals pensioenfondsen, verzekeraars, banken en particulieren lenen hun geld makkelijker en tegen een lagere rente uit aan overheden en bedrijven met een goede rating. De oordelen van de kredietbeoordelaars zijn daarmee van groot belang voor overheden met hoge schulden. Daardoor zijn bedrijven als S&P een steeds grotere rol gaan spelen in de financiële wereld.