‘Laatste der Grote Farao’s’ Ramses III waarschijnlijk vermoord

Ramses III wordt tegenwoordig gezien als de laatste van de ‘Grote Farao’s’ en onder zijn bewind maakte Egypte haar laatste periode van bloei door. Ramses was niet alleen een grote krijgsheer, hij versloeg de Libiërs en de binnenvallende Zeevolkeren, maar liet ook een groot aantal tempels bouwen. Zijn einde kwam echter onverwacht: recent onderzoek wijst uit dat hij waarschijnlijk vermoord is door zijn zoon en leden van zijn harem.

Het is niet helemaal duidelijk wanneer Ramses III precies is geboren. Waarschijnlijk kwam hij aan het einde van de 13e of het begin van de 12e eeuw voor Christus ter wereld als zoon van farao Sethnacht en diens vrouw, koningin Tiy-Merenese. Ramses volgde in 1186 voor Christus zijn vader op als koning van Egypte, waardoor hij de tweede farao van de Twintigste Dynastie werd. Gedurende zijn lange machtsperiode, Ramses regeerde 31 jaar, werd Egypte verschillende keren bedreigd door vijandelijke volkeren. In 1180 voor Christus kreeg Ramses te maken met een aanval van de Libiërs op het westen van Egypte, die hij zonder al te veel problemen afsloeg.

Zeevolkeren

De binnenvallende Zeevolkeren vormden in 1178 voor Christus echter een grotere uitdaging. Deze volken, waaronder de Filistijnen, de Danuna en de Shardana, hadden al grote stukken van de Levant veroverd voordat zij zich op Egypte richtten. Ramses versloeg het leger van de Zeevolkeren echter in het zuiden van Palestina, waarna enkel nog hun marine overbleef. Deze werd in 1175 voor Christus in de Slag om de Delta door de Egyptische schepen verslagen op de Nijl. Hoewel de Egyptenaren niet bekend stonden als grote zeevaarders wist Ramses zijn troepen zo te motiveren dat zij weinig moeite hadden met de vijandelijke schepen.

Economische problemen

De rest van Ramses’ regeerperiode kenmerkte zich door relatieve rust. Hij stelde een uitgebreid bouwprogramma op, dat grote tempels opleverde bij Medinet Habu en Karnak. De grote oorlogen van Ramses zorgden er echter ook voor dat Egypte economisch gezien in moeilijkheden kwam. Enkele jaren van slechte oogsten zorgden voor een graantekort, waardoor koninklijke tombebouwers en ambachtslui in 1157 voor Christus in opstand kwamen en de eerste staking uit de geschiedenis begonnen.

Samenzwering

Hoewel deze economische problemen hun tol eisten was de regeerperiode van Ramses III het laatste tijdperk van grote bloei in Egypte. Zijn bewind kwam echter abrupt ten einde door een conflict binnen zijn eigen harem. Zijn vrouw Tiye wilde namelijk de positie van haar zoon Pentawer als opvolger van Ramses III veilig stellen. Ramses III gaf echter de voorkeur aan een andere zoon, de latere Ramses IV, die hij had gekregen met zijn andere vrouw Iset Ta-Hemdjert. Tiye zette daarop een grote samenzwering op, waarbij, naast Pentawar, onder andere Ramses’ kamerheer, een aantal koninklijke bedienden, twee schatbewaarders en een heraut waren betrokken.

Mummie van Ramses III

Mummie

Ramses III werd daarop, zoals recent onderzoek heeft uitgewezen, in 1155 voor Christus vermoord. Het doel van de samenzweerders werd echter niet bereikt, want Ramses werd opgevolgd door zijn zoon Ramses IV en alle samenzweerders werden ter dood veroordeeld. Ramses’ mummie werd in 1886 al gevonden in de Vallei der Koningen, maar de slechte staat van de mummie zorgde ervoor dat er tot nu toe geen onderzoek gedaan kon worden naar de mysterieuze verbanden om zijn nek.

Een CT-scan van een groep Italiaanse onderzoekers wijst nu uit dat Ramses’ keel is doorgesneden en dat de wond waarschijnlijk ernstig genoeg was om dodelijk te zijn. In de wond werd ook een amulet van de god Horus gevonden, die vermoedelijk door de balsemers is aangebracht om het genezen van de wond in het hiernamaals te bespoedigen.