Lawrence Oates’ heroïsche zelfopoffering en beroemde laatste woorden

I am just going outside and may be some time.

Dit waren de beroemde laatste woorden van Lawrence Oates, Brits expeditielid van een team dat verwikkeld was in een race naar de Zuidpool. Zij hoopten hier als eerste mensen ooit aan te komen, maar dropen teleurgesteld af. De terugreis had fatale gevolgen voor de expeditieleden: Oates zag geen andere optie dan zichzelf opofferen voor de groep.

Rijke familie & Boerenoorlog

Lawrence Oates werd geboren op 17 maart 1880 in Putney, Londen. Hij kwam uit een rijke familie en besloot al snel dat hij in het leger wilde dienen. De eerste poging om in het leger toe te treden mislukte omdat hij niet de benodigde diploma’s behaalde. Later zou hij tot zijn grote genoegen alsnog aangenomen worden in het zesde regiment Inniskilling Dragoons en zelfs benoemd worden tot luitenant en kapitein. Hij vocht mee in de Boerenoorlog in Zuid-Afrika en weigerde zich in maart 1901 terug te trekken nadat hij in een hinderlaag was gelopen. Een vijandelijke kogel verbrijzelde Oates’ dijbeen, waardoor één been korter was dan de ander. Dit weerhield hem er niet van zijn hobby’s jagen, boksen en racen voort te zetten.

Expeditie Robert Falcon Scott

In 1910 solliciteerde Oates voor een plek in de Antarctische expeditie, die kapitein Robert Falcon Scott wilde opzetten. De kapitein wilde als eerste mens de Zuidpool bereiken. Oates werd aangenomen en kreeg, met zijn kennis van paarden, de leiding over de negentien pony’s die de sleeën moesten voorttrekken. Volgens hem waren deze dieren echter te oud en was het maar de vraag of zij de reis zouden volhouden. Desondanks vertrokken zij in juni 1910 met het schip Terra Nova vanuit Nieuw-Zeeland en bereikten zij in november de Rosszee, een diepe baai in de Zuidelijke Oceaan in Antarctica. Zij bouwden hun basiskamp op bij Kaap Evans op Rosseiland in januari 1911 en begonnen in november van dat jaar aan hun tocht naar de Zuidpool.

Zuidpoolexpeditie & teleurstelling

De tocht naar de Zuidpool bleek zwaarder dan gedacht en de pony’s waren, zoals Oates eerder al had gedacht, niet bestand tegen de zware weersomstandigheden. Ook natte voeten zorgden voor problemen, zo zou Oates ervaren. Tot overmaat van ramp kwamen de mannen na een lange, zware tocht met de finishlijn in zicht langs de verlaten resten van het Noorse expeditiekamp dat onder leiding van Roald Amundsen ongeveer tegelijkertijd aan de tocht was begonnen. Scott en zijn bemanning kwamen op 18 januari 1912 aan op het zuidelijkste puntje van Antarctica, 34 dagen nadat Amundsen het punt had bereikt. Gedemoraliseerd en verzwakt begonnen zij aan de al even zware 1440 kilometer lange terugtocht naar het basiskamp.

Helse terugtocht & beroemde laatste woorden

De terugtocht was zowaar nog zwaarder dan de tocht heen. Het weer verslechterde en de weinige levensmiddelen die de expeditieleden nog hadden, bleken nooit genoeg voor de gehele reis. Al snel werd duidelijk dat zij het nooit allemaal levend zouden redden. Edgar Evans was op 17 februari 1912 de eerste die overleed, nadat hij op zijn hoofd viel na een val in een spleet in het ijs. De vier anderen kwamen maar moeizaam vooruit en de sneeuwstormen bezorgden hen slapeloze en koude nachten. Oates kreeg last van de eerste bevriezingsverschijnselen en merkte dat hij de groep nog verder ophield. Op 15 maart bood Oates aan achter te blijven, zodat de anderen door konden. Zij weigerden echter en de vier gingen samen verder. In de nacht van 16 op 17 maart 1912, de verjaardag van Oates, had hij echter zijn definitieve besluit genomen. Hij sprak tegen zijn collega’s de beroemde laatste woorden “I am just going outside and may be some time”, waarna hij zonder zijn laarzen uit zijn tent stapte en in de sneeuwstorm verdween. Met temperaturen rond de -40 °C ging hij een zekere dood tegemoet.

Steenhoop & Kruis

Oates’ zelfopoffering bleek echter niet genoeg om zijn collega’s te redden; ook Scott, Wilson en Bowers stierven enkele dagen later, slechts 17,5 kilometer van het volgende bevoorradingskamp af. Na een zoektocht werden op 12 november 1912 de lichamen van Scott, Wilson en Bowers gevonden. Het lichaam van Oates werd echter nooit gevonden. De laatste woorden van Lawrence Oates zijn nog steeds erg beroemd in de Engelssprekende wereld en worden vaak gerekend tot de meest heroïsche ooit. Op de plek waar hij ongeveer gestorven moet zijn is nu een steenhoop en staat een kruis met de woorden: “Hereabouts died a very gallant gentleman, Captain L.E.G. Oates, of the Inniskilling Dragoons. In March 1912, returning from the Pole, he walked willingly to his death in a blizzard, to try and save his comrades, beset by hardships.”