Leif Eriksson en de navigatiekunsten van de Vikingen
De viking Leif Eriksson bereikte rond het jaar 1000 Amerika, bijna 500 jaar voordat Christoffel Columbus volgens de algemene lezing het continent ontdekte. Eriksson was in staat de Atlantische Oceaan over te steken en Amerika bereiken dankzij de goede navigatievaardigheden van de Vikingen.
Leif Eriksson werd waarschijnlijk tussen 970 en 980 geboren op IJsland. Zijn vader Erik de Rode was een bekende rover en ontdekkingsreiziger. Nadat Erik verbannen werd van IJsland vertrok hij naar Groenland, waar hij de eerste nederzetting stichtte. Na de verbanning van zijn vader voer Leif van IJsland naar Noorwegen, waar hij een hirdman (een soort lijfwacht) werd van koning Olaf Tryggvason. Leif bekeerde zich tot het christendom en werd door koning Olaf aangewezen om het christendom naar Groenland te verspreiden.
Ontdekking van Amerika
Over Leifs ontdekking van Amerika gaan twee verschillende verhalen, die allebei uit Noorse sagen uit de 13e eeuw afkomstig zijn. Volgens de Sage van Erik de Rode bereikte Leif Amerika nadat hij op weg naar Groenland uit koers werd geblazen. Volgens de Sage van de Groenlanders werd de koopman Bjarni Herjolfsson, tijdens een tocht van IJsland naar Groenland, uit koers geblazen, waarna hij Amerika bereikte. Bjarni ging hier niet van boord, maar zette weer koers naar Groenland. Hier hoorde Leif het verhaal over het nieuwe continent.
Vinland
Hoe dan ook, Leif bereikte rond het jaar 1000 de kust van het Amerikaanse continent. Hij ging eerst aan land op een rotsachtig eiland, maar zag daar geen goede plaats om zich te vestigen. Na nog een keer van boord te zijn gegaan bereikte hij een betere plek. Hier bouwden Leif en zijn bemanning een kleine nederzetting, die hij Vinland (Wijnland) doopte. Vinland bevond zich waarschijnlijk op het noordelijkste puntje van Newfoundland, een eiland dat nu bij Canada hoort. Nadat Leif en zijn mannen in Vinland overwinterd hadden, vertrokken zij met een lading druiven en hout op de terugweg naar Groenland. Hier overleed Leif rond 1020.
Navigeren over de Atlantische Oceaan
Leif Eriksson maakte bij zijn reizen gebruik van de goede navigatievaardigheden van de Vikingen. Zo konden zij aan de plaats waar de zon opkwam, hoe hoog de zon aan de hemel stond en de positie van de maan en de sterren zien welke richting zij opvoeren. Als de Vikingen in de buurt van een kustlijn waren, konden zij bovendien aan de hand van herkenningspunten bepalen waar zij zich bevonden. Een opvallend gevormde rots of een heuveltop konden bijvoorbeeld goede oriëntatiepunten zijn.
Rijmpjes en dieren
Behalve de herkenningspunten maakten Vikingen ook gebruik van rijmpjes en liedjes om routes te onthouden. Zo is een rijmpje bewaard gebleven waarin de route van Noorwegen, langs Shetland, de Faeröer eilanden en IJsland, naar Groenland wordt uitgelegd. Naast de rijmpjes keken de Vikingen ook goed naar de vogels en de zee. Zo vlogen sommige soorten watervogels maar een korte afstand van land, waardoor de Vikingen wisten dat zij dicht bij een bepaald gebied waren. Walvissen bleven gewoonlijk in de buurt van bepaalde zeestromen, waardoor de Vikingen ongeveer wisten waar zij waren in verhouding tot, bijvoorbeeld, IJsland.
Zintuigen
De Vikingen vertrouwden bij het navigeren ook gewoon op hun zintuigen. Zij konden het breken van de golven horen wanneer zij dicht bij land waren en waren in staat aan een zeebries te voelen welke kant ze opvoeren. Daarnaast konden zij ruiken of zij in de buurt waren van bomen of planten en was het voor hen mogelijk om aan het water te proeven of er ergens in de buurt zoetwater in de zee stroomde.
Leif Eriksson Dag
Sinds 9 oktober 1964 wordt ieder jaar Leif Eriksson Dag gevierd. Deze datum is geen belangrijke dag uit Erikssons leven, maar is als dag gekozen omdat op 9 oktober 1825 de eerste georganiseerde emigratie vanuit Noorwegen naar de Verenigde Staten begon.
