Misverstand van Murphy’s Law

Het is een van de meest gebruikte citaten uit de geschiedenis: “Anything that can go wrong, will” (“Alles wat er mis kan gaan, zal mis gaan”). Deze zogeheten Vierde wet van de thermodynamica, beter bekend als ‘Murphy’s Law’, wordt toegeschreven aan de Amerikaanse ruimtevaartingenieur Edward A. Murphy. In werkelijkheid zei Murphy echter iets anders, en hij was dan ook absoluut niet blij met de erfenis van zijn uitspraak.

Varianten van de inmiddels wereldberoemde ‘Wet van Murphy’ bestonden al lang voordat ruimtevaartingenieur Edward A. Murphy überhaupt geboren werd. Zo sprak de Amerikaanse senator Alfred Holt Colquit in 1877: “Het blijkt zo te zijn dat alles wat er op zee fout kan gaan, vroeg of laat ook inderdaad fout zal gaan”. Holt deed zijn uitspraak in het kader van het ontwerp van schepen. De senator was van mening dat de machinerie zo eenvoudig mogelijk gehouden moest worden, zodat de bemanning altijd nog in staat zou zijn deze te repareren in het onvermijdelijke geval van pech op zee.

Verkeerde meetresultaten

De wetmatigheid verwierf echter pas echt bekendheid toen deze geuit werd door ruimtevaartingenieur Edward A. Murphy. Hij werkte in 1948 en 1949 mee aan een project om de effecten van G-krachten op het menselijk lichaam te meten. Een chimpansee werd daarbij in een door raketten voortgestuwde capsule geplaatst terwijl sensoren de gevolgen registreerden. Tijdens de eerste test bleken de draadjes van de meetapparatuur echter verkeerdom geïnstalleerd, waardoor Murphy na afloop geen resultaten af kon lezen. Het was slechts een kleine tegenvaller, desalniettemin kwam Murphy naderhand tot de conclusie dat “als er meerdere manieren zijn om iets te doen, en één daarvan zou resulteren in een ramp, dan zal iemand het op die manier doen”.

Murphy’s Law

Dat was althans de gang van zaken volgens Robert Murphy, de zoon van Edward. Andere medewerkers van het project, waaronder testpiloot John Stapp, houden er echter een iets andere versie op na. Volgens hen had Murphy een nogal arrogante houding tijdens het project en weet hij de mislukking van de eerste test volledig aan zijn assistent, die de draadjes had geïnstalleerd. “Als die gast een manier weet te bedenken om dit te laten mislukken, dan zal hij dat ook doen”, zo zou Murphy geklaagd hebben. Zijn collega’s brachten de uitspraak uiteindelijk terug naar “Als het kan gebeuren, dan gebeurt het” en gebruikte deze vervolgens om Murphy belachelijk te maken.

Persconferentie

De uitspraak verwierf uiteindelijk bekendheid toen testpiloot John Stapp enige tijd later een persconferentie moest geven over het project. Op de vraag hoe het mogelijk was dat er tijdens de gevaarlijke testen nooit slachtoffers gevallen waren, antwoordde hij dat dat kwam omdat de ploeg altijd rekening hield met ‘Murphy’s Law’, dat alles dat fout kon gaan, ook fout zou gaan. Vervolgens legde Stapp uit dat hiermee bedoeld werd dat men tijdens een belangrijk project altijd rekening moest houden met alles wat er maar mogelijk mis kon gaan, om zo te voorkomen dat men later voor verrassingen komt te staan.

Verbasteringen

Ondanks de positieve draai die Stapp had gegeven aan zijn uitspraak was Edward Murphy, volgens zijn zoon, nooit echt blij met de bekendheid van zijn wetmatigheid, aangezien deze de ‘vervloektheid’ van alle dingen benadrukte. “De vele aanpassingen die er vervolgens ontstonden beschouwde hij eveneens als ‘belachelijk, ergerlijk en onjuist’”, aldus Robert Murphy. Zo bedacht journalist John W. Campbell niet veel later Finagle's Law, die luidt dat “Als iets mis kan gaan, dan gaat het mis - op het slechtst denkbare moment”.

Uiteindelijk werd de Wet van Murphy gevolgd door honderden andere variaties, waaronder de Wet van Muphry [sic], die stelt dat als iemand kritiek levert op de tekst van een ander, hij of zij zelf altijd minstens één spel- of taalfout zal maken in het commentaar. Geen van deze variaties werd echter zo bekend als de originele Wet van Murphy, namelijk “Alles wat er mis kan gaan, zal mis gaan”. Voor Edward Murphy ging die wetmatigheid in ieder geval wel op, want hij ging de geschiedenis in als de naamgever van een wet waar hij zelf helemaal niet blij mee was.