Mount Rushmore: de trots van Zuid-Dakota

Vier Amerikaanse presidenten torenen hoog uit boven Keystone, een klein plaatsje in de Amerikaanse staat Zuid-Dakota. Het zijn George Washington, Thomas Jefferson, Theodore Roosevelt en Abraham Lincoln. Vier grote stenen sculpturen, uitgehakt tussen 1927 en 1941, sieren het landschap. Mount Rushmore: de trots van Zuid-Dakota.

Historie: Lakota Sioux en het verdrag

Mount Rushmore behoort tot de Black Hills, een kleine bergketen in het westen van Zuid-Dakota. Toen de eerste blanke kolonisten hier eind 18de eeuw arriveerden was de regio niet onbewoond: de Lakota Sioux woonden hier al vele generaties. Zij zagen de bergketen als heilig, omdat een groot Lakota leider, ‘Black Elk’ hier een belangrijke spirituele reis had gemaakt. De Sioux vreesden dan ook dat ze hun grondgebied op den duur moesten afstaan. Even leek dit hen bespaard te blijven. In een verdrag uit 1868 beloofden de blanke kolonisten dat de Sioux het gebied tot in de eeuwigheid mochten bewonen.

Militaire campagnes en naamgeving

Dit verdrag hield ongeveer 6 jaar stand, tot 1874. In dat jaar werd goud gevonden in de Black Hills en trokken honderden goudzoekers richting het gebied. Mount Rushmore werd vervolgens veroverd op de Lakota Sioux in een reeks militaire campagnes. Het zou decennia duren voordat de indianen de strijd definitief zouden opgeven. Vanwege deze geschiedenis is Mount Rushmore onder de inheemse bevolking nog altijd omstreden. Mount Rushmore werd vernoemd naar Charles E. Rushmore, een advocaat uit New York. Rushmore was een graag geziene gast in het gebied en toen hij in 1885 op zakenreis was, vroeg hij hoe de berg in de verte heette. Iemand antwoordde: “Hij heeft nog geen naam, maar vanaf nu noemen we hem Rushmore!”

De vader van Mount Rushmore

Tegenwoordig is Mount Rushmore een nationaal monument. De stenen gezichten trekken jaarlijks ongeveer 3 miljoen bezoekers. De vader van het project was Doane Robinson, advocaat en amateurhistoricus werkzaam in de staat. Om meer toeristen naar Zuid-Dakota te trekken wilde Robinson een attractie opzetten waar mensen uit het hele land op af zouden komen. In augustus 1924 stuurde hij een brief naar Gutzon Borglum, een schilder en beeldhouwer uit Idaho. Borglum was enthousiast en deed gelijk mee. Vanaf 1925 kregen de plannen invulling. Het idee van Robinson was oorspronkelijk om enkele belangrijke figuren uit het verleden van de staat af te beelden. Hij dacht bijvoorbeeld aan Lewis en Clark, Red Cloud en Buffalo Bill Cody. Borglum vond echter dat de beelden een nationalistisch karakter moesten hebben. Hiermee zouden nog meer bezoekers naar de staat komen. In plaats van regionale beroemdheden koos hij vier presidenten die landelijk bekend waren. De beeldhouwer wilde hen eigenlijk vanaf hun middel afbeelden, maar hier was geen budget voor. Hij moest genoegen nemen met enkel de hoofden. Elk hoofd is ongeveer 18 meter groot.

Waarom deze vier presidenten?

De vier presidenten die worden afgebeeld zijn niet voor niets gekozen. Van links naar rechts zien bezoekers George Washington , Thomas Jefferson, Theodore Roosevelt en Abraham Lincoln. Borglum heeft gekozen voor deze vier mannen, omdat ze in zijn ogen een belangrijke rol hebben gespeeld in het voorbestaan van de Verenigde Staten als geheel: “De oprichting, de uitbreiding, het behoud en de unificatie van de Verenigde Staten zijn ongelofelijk belangrijk geweest in haar verleden. Washington, Jefferson, Lincoln en Roosevelt zijn hier cruciaal in geweest.” De artiest heeft dus een persoonlijke keuze gemaakt in welke presidenten hij heeft uitgekozen. George Washington was de eerste president, zijn rol als stichter spreekt daarmee voor zich. Thomas Jefferson voegde ongeveer 2,1 miljoen vierkante kilometer grondgebied toe aan de Staten met de aankoop van Louisiana. Theodore Roosevelt was belangrijk bij de constructie van het Panamakanaal en Abraham Lincoln leidde het land door de Amerikaanse Burgeroorlog.

De omvang van Mount Rushmore

De werkzaamheden begonnen in 1927. Meer dan 400 bouwvakkers werkten aan het project, dat pas in 1941 werd afgerond. Meer dan 450 ton rots werd met dynamiet weggeblazen voordat men met het gedetailleerde vormgeven kon beginnen. Het is opmerkelijk dat tijdens het project geen doden zijn gevallen, ondanks de gevaarlijke omstandigheden waar de werkers aan werden blootgesteld. De bouw van Mount Rushmore kostte destijds bijna één miljoen dollar. Omgerekend zouden de beelden vandaag de dag ongeveer 11 miljard kosten. Historici vermoeden dat het monument nog circa 100.000 jaar te bewonderen blijft, ondanks verwering van het gesteente.

Toevoegingen aan Mount Rushmore

Sinds de oplevering in 1941 zijn er geen nieuwe hoofden aan Mount Rushmore toegevoegd. Wel waren er tijdens de bouw ideeën voor een vijfde hoofd: dat van burgerrechtenactiviste Susan B. Anthony. In 1937 behandelde het Congres een voorstel om haar hoofd als vijfde aan het monument toe te voegen, maar door financiële problemen en de dreigende onrust in Europa werd daarvan afgezien. Sindsdien zijn er geen concrete plannen voor een toevoeging aan Mount Rushmore, al is er van tijd wel gespeeld met het idee. Mocht die toestemming van het Congres er wel komen, dan blijft het lastig om een nieuw hoofd toe te voegen. Er is verijwel geen ruimte meer om een nieuw hoofd van gelijke omvang in de rotsen uit te houwen. Zo'n toevoeging zou overigens politiek erg gevoelig zijn. Niet alleen moet het Congres de enorme uitgaven goedkeuren, de symboliek van een dergelijke beslissing maakt de politieke consequenties van zo'n beslissing enorm.

Controverse om Mount Rushmore

Die politieke consequenties zijn ook enorm door de controverses rondom Mount Rushmore. Omdat het monument is gebouwd op grond van de Latoka Sioux, is er altijd discussie om het monument geweest. Verschillende keren hebben de Sioux op en rond het monument gedemonstreerd tegen het monument en voor compensatie voor hun verloren grondgebied. In 1980 werd er door de rechter inderdaad vastgesteld dat de Latoka Sioux inderdaad niet genoeg gecompenseerd zijn, maar doordat de onderhandelingen daarna vastliepen, is die compensatie nog altijd niet uitgekeerd. 

Crazy Horse Memorial

Ook de symboliek heeft de Latoka Sioux altijd tegen de borst gestuit. Terwijl er nog gewerkt werd aan Mount Rushmore, begonnen zij plannen te maken voor hun eigen variant op Mount Rushmore, even verderop in de Black Hills. Daar verrijst een enorm beeld van Crazy Horse, die de inheemse stammen van de VS voorging in de strijd tegen de kolonisten in onder andere de Slag bij Little Bighorn. Als het Crazy Horse Memorial, dat volledig met particulier geld gefinancierd wordt, af is, is het een van de grootste standbeelden op aarde. 

Meer geschiedenis nieuws lezen? Geschiedenis Magazine is hét tijdschrift voor geschiedenisliefhebbers. Laat je inspireren en profiteer van de speciale aanbieding: 1 jaar slechts € 37,50 (i.p.v. € 59,95) én 5 welkomstcadeaus!