Nationaal Faillissement van Filips II

Een faillissement van Griekenland wordt afgewend met een tweede noodlening van de eurolanden en het Internationaal Monetair Fonds, aldus de Volkskrant. Spanje stond in de zestiende eeuw ook op het randje van faillissement.

Faillissementen zijn onderdeel van de geschiedenis van de staten en oorlogen. Soms werden ze openlijk toegegeven, soms verborgen. Zo ging Philips II, Koning van Spanje van 1556 tot aan 1598, failliet vanwege alle oorlogen die hij voerde.

Filips II

Filips II was de enige zoon van keizer Karel V en Isabella van Portugal. Hij werd geboren op 21 mei 1527 en stierf op 13 september 1598. Na de dood van zijn moeder in 1539 werd hij regent in Spanje voor Karel V, aangezien het rijk zeer uitgestrekt was en hij veel op reis was. Vanaf 1554 regeerde hij twee jaar over Engeland met zijn tweede vrouw Mary Tudor, ook wel bekend als Bloody Mary door haar strijd tegen de protestanten in Engeland. In 1555 werd hij bovendien heer der Nederlanden. Zijn vader trad in 1556 af als koning van Spanje en Filips II volgde hem op. Uiteindelijk was hij koning van Spanje, Napels, Sicilië, de Bourgondische Nederlanden en als Filips I koning van Portugal en landsheer van de Noordelijke Nederlanden. Daarnaast was hij heerser over het grootste koloniale rijk in de 16e eeuw. In het midden van de 16e eeuw waren de gebieden buiten het huidige Europe, verdeeld onder Spanje en Portugal. Andere Europese machten moesten in 1556 nog beginnen met hun koloniale expansie.

Oorlog

Fillips II vocht oorlogen om zijn macht en prestige veilig te stellen en uit te breiden. Onder andere tegen Frankrijk, Engeland en de Republiek. Zijn belangrijkste motief was de strijd tegen het opkomend protestantisme. Hij zag zichzelf als leider van de contrareformatie. Bijvoorbeeld in de Hugenotenoorlog in Frankrijk en de opkomende protestantse stroming in de Noordelijke Nederlanden. Ook de executie van de katholieke koningin Maria I van Schotland in opdracht van de protestantse Elizabeth I van Engeland en diens steun aan de protestantse opstandelingen in de Nederlanden stuitten Filips II tegen de borst. Hij besloot een grote oorlogsvloot richting Engeland te sturen in 1588, de Armada. De vloot werd vernietigend verslagen en Filips II moest van zijn plannen afzien.

In 1559 hadden Spanje en Frankrijk vrede gesloten. Maar tussen 1590 en 1598 laaide het conflict tussen beide staten weer op, de Hugenotenoorlogen waren uitgebroken. De Spaanse koning wilde voorkomen dat Frankrijk een protestants bolwerk werd. De oorlog met Frankrijk gaf de opstandelingen in de Nederlanden extra ruimte en de komende jaren zou de nieuwe Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden onder leiding van prins Maurits en Johan van Oldenbarnevelt grote successen boeken.

Bankroet

De oorlogen door de jaren heen hadden een groot gevolg voor het land en voor de koning. Tijdens zijn bewind kampte Filips II met grote staatsschulden en het oprukkende protestantisme. Zijn godsdienstoorlogen en expansie rijzen kosten veel geld. Hij probeerde de gaten in de staatsfinanciën te dichten door hogere belastingen in te voeren. Desondanks wist Spanje nog een tijd lang de façade op te houden van 'grote mogendheid', ondanks het interne verval.

Filips II stierf in 1598 en werd opgevolgd door zijn zoon Filips III. Na de dood van Filips II hadden zijn hoge oorlogskosten ook grote gevolgen voor de positie van Spanje als grootmacht. Het land was volledig bankroet. De gloriedagen van het machtige Spanje waren daarmee voorbij.