Nucleaire wapens in Turkije in de Koude Oorlog
Turkije heeft de NAVO onlangs verzocht om raketafweer langs de Syrische grens te plaatsen. In het onrustige buurland woedt al enkele maanden een bloedige burgeroorlog, waarbij Turkse grensplaatsjes meerdere malen het slachtoffer zij geworden van raketaanvallen. Turkije kent een lange geschiedenis van samenwerking met de NAVO. Tijdens de Koude Oorlog stationeerde het bondgenootschap een aantal nucleaire wapens in Turkije.
Turkije ontpopte zich na de Tweede Wereldoorlog als een trouwe bondgenoot van de Verenigde Staten en het Westen. Nog voordat het land toetrad tot de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO) stuurde het al 15.000 soldaten naar Korea. In de Korea Oorlog (1950-1953) kwamen ruim 700 Turkse soldaten die aan de kant van de Verenigde Naties vochten om het leven.
NAVO
Vanwege de dreiging van de machtige Sovjet-Unie, en haar vazalstaten, aan haar noordgrenzen sloot Turkije zich in 1952 aan bij de NAVO. Het land werd al snel een belangrijke strategische bondgenoot van de Verenigde Staten. De Amerikanen zagen in Turkije een goede manier om het Midden-Oosten te beschermen tegen de invloed van de Sovjets en zij probeerden via Turkije ook de strategische beslissingen van de Sovjet-Unie te beïnvloeden. In 1957 werd bij de eerste NAVO-top besloten dat de Verenigde Staten in 1961 een aantal PGM-19 Jupiter nucleaire raketten voor de middellange afstand zouden plaatsen op de Cigli Luchtmachtbasis bij de Turkse stad Ízmir. De raketten werden onderhouden door de Amerikaanse luchtmacht en zouden in het geval van een nucleaire aanval van de Sovjets afgevuurd worden bij de eerste vergeldingsgolf.
Cubacrisis
Deze raketten speelden een belangrijke rol in de Cubacrisis van 1963, toen de Sovjets nucleaire raketten op Cuba plaatsten. Na maandenlange spanning en onderhandelingen besloten de Amerikanen toe te geven aan de eis van de Sovjets om hun rakketen uit Turkije terug te halen. In oktober 1963 kon de wereld nadat de Sovjets hun raketten op Cuba terughaalden weer opgelucht adem halen. Deze oplossing betekende echter een groter offer voor de Sovjets dan voor de Amerikanen, omdat Cuba een veel grotere strategische waarde had dan Turkije en de Amerikaanse Jupiter-raketten in 1963, twee jaar na hun installatie, al zwaar verouderd waren.
Nucleaire bommen
De terugtrekking van de Jupiter-raketten betekende echter niet het einde van de Amerikaanse nucleaire aanwezigheid in Turkije. Nadat alle nucleaire raketten waren teruggehaald besloten de Amerikanen nucleaire bommen te installeren in Turkije. Deze bommen moesten, in tegenstelling tot de raketten, met vliegtuigen worden afgeworpen. Hiervoor werden bases bij Eskisehir, Malatya, Ankara en Balikesir bemand met toestellen van de Amerikaanse en Turkse luchtmacht. Hoewel de Turken ook zeggenschap hadden over de bommen bleven de kernkoppen in Amerikaanse handen. Deze bommen bleven tijdens de rest van de Koude Oorlog in Turkije aanwezig.
Tegenwoordig hebben de Amerikanen nog een aantal nucleaire wapens in Turkije, maar zij hebben echter maar een klein belang omdat het waarschijnlijk maanden duurt om ze gevechtsklaar te maken.
De Turken beroepen zich nu weer op hun bondgenoten om hun grenzen te beschermen tegen Syrische raketten. Turkije hoopt dat de NAVO Patriot-afweersystemen wil plaatsen aan de ruim 900 kilometer lange grens met Syrië.
