Opgepakt; twee beruchte Nederlandse seriemoordenaars

In Los Angeles is afgelopen week de seriemoordenaar ‘The Grim Sleeper’ ter dood veroordeeld. Lonnie Franklin Junior, zoals de man eigenlijk heet, was actief tussen 1985 en 2007. Tussen 1988 en 2002 hield hij zich gedeisd en maakte hij geen slachtoffers. Dit bezorgde Franklin zijn lugubere bijnaam. Nederland heeft een heel eigen verleden met seriemoordenaars. In sagen en literatuur van de 18de en 19de eeuw vinden we twee opmerkelijke gevallen van Nederlandse seriemoordenaars.

Het verhaal van de familie Annink

Klaas Annink (1710-1775) woonde volgens een oude Twentse sage met zijn vrouw Aarne Spanjers en zoon Jannes in de buurt van Hengevelde. Hij kwam ter wereld in de plaggenhut van zijn ouders, waardoor hij al snel de bijnaam ‘Huttenkloas’ kreeg. Annink had een boerderij, maar was lui en werkte zelden. Hij kon niet rondkomen van zijn land en moest daarom een andere manier verzinnen om zijn gezin draaiende te houden. Hij stal van buurtbewoners en beroofde rijke kooplieden. Huttenkloas zorgde voor veel grotere problemen toen hij besloot wat vakkundiger te werk te gaan. Mensen die bij zijn boerderij aankwamen werden vriendelijk ontvangen, maar overleefden de nacht meestal niet. Een kostganger van de familie, Pompen Harmen, wist van de diefstallen, maar heeft zijn zorgen nooit met de rest van de wereld kunnen delen. Hij werd door vader en zoon om het leven gebracht. Met een bijl werd hij in twee klappen doodgeslagen.

De biechtstoel van Annink

Toen een handelaar uit Hannover, Willem Stint, op een avond niet meer thuiskwam besloot diens vader een onderzoek in te stellen. Na een korte zoektocht werd het gezin Annink gearresteerd en belandde Klaas Annink op de biechtstoel. Annink heeft meer dan 3 maanden op de stoel doorgebracht: pas na 114 dagen had hij twee moorden bekend. In 1775 volgde een gruwelijke executie. Hendrik Jan Bos uit Oldenzaal beschreef deze executie in zijn dagboek: “Vrouw gewurgt, de vader en zoon beide van onderenop levendig geradbraakt. Toen met een bijl voor en agter de kop ingeslagen. Vervolgens met een touw om den hals gesleept na de palen en alle drie elk op een rad gezet en in ketenen geklonken”. De dwangstoel waar Annink in heeft gezeten is nog altijd te zien in het Palte-Huis in Oldenzaal. Ook zijn een aantal processtukken bewaard gebleven. De precieze details van het verhaal zijn gehuld in mysterie.

Maria Swanenburg; Goede Mie

Maria Catharina Swanenburg (1839-1915) was een Nederlandse seriemoordenares die geboren werd in Leiden. Maria bracht haar leven door in de armste wijken van de stad, waar ze zorgde voor zieken en ouderen. Dit bezorgde haar een goede naam: ze werd lokaal ook wel Goeie Mie genoemd. Deze goede naam stelde haar in staat in de loop van haar leven meer dan 27 moorden te plegen. Zelfs haar eigen familie was niet veilig en ook zij werden aangepakt door de Leidse gifmengster. Haar motieven waren louter financieel. Aan het eind van de 19de eeuw was het mogelijk om een begrafenisverzekering af te sluiten op het leven van een mens, zonder dat diegene daar zelf iets vanaf wist. Maria sloot in het geheim een verzekering af en vergiftigde vervolgens het ongelukkige slachtoffer. Op deze manier ontving ze in korte tijd tussen de tweeduizend en drieduizend gulden, die ze natuurlijk niet gebruikte om haar slachtoffers netjes te begraven.

De slachtoffers van Goede Mie

Er wordt aangenomen dat Maria in de jaren 1879-1881 begon met het gecontroleerd vergiftigen van haar buurtbewoners. In de periode tot 1883 heeft ze naar schatting 102 mensen vergiftigd, waarvan 16 behoorden tot haar eigen familie. Zo heeft ze haar oom, haar schoonzuster, haar neef en diens broer alle vier om het leven gebracht. Dankzij haar goede positie in de samenleving kreeg niemand argwaan, hoewel ze vaak tijdens of kort na de dood in de buurt was van de ongelukkige. In 1883 was het spel uit. In dat jaar probeerde Maria in één klap het gezin Frankhuizen van kant te maken. De vader van het gezin overleefde echter net iets langer dan zijn vrouw en hun 8 maanden oude zoontje, waardoor bij hem arsenicumvergiftiging kon worden vastgesteld. In het ziekenhuis overleed vader Hendrik toch, maar niet voordat een onderzoek op touw was gezet. De volgende dag, 9 december 1883, werd Maria opgepakt. Ze had de fondsenkaart van de Frankhuizens al op zak…