Paus Honorius III erkent de Dominicaanse orde

Op 22 december 1216 vaardigde toenmalig paus Honorius III de pauselijke bul Religiosam Vitam uit, waarmee hij de Dominicaanse orde erkende. Deze orde was een nieuwe beweging binnen de kerk en samenleving die snel van betekenis zou worden. Later zouden belangrijke heiligen als Thomas van Aquino en een aantal pausen, waaronder Pius V, onder deze orde geschaard worden.

Paus Honorius III

Honorius III werd in Rome geboren als Cencio Savelli. Na zijn kardinaalschap volgde hij op 18 juli 1216 op respectabele leeftijd Innocentius III op als paus. Wat Honorius grotendeels deed, was de plannen van Innocentius verder ontwikkelen en tot uitvoering brengen. Zo riep hij bijna meteen na zijn aantreden als paus op tot het herstellen van het christelijk koninkrijk in Jeruzalem door middel van een kruistocht. Wat echter volgde was een lange strijd om de macht in Italië met koning Frederick II, die de kruistocht moest leiden. Pas in 1227, na de dood van Honorius, begonnen de kruistochten pas daadwerkelijk.

Vrede in christelijk Europa

Tijdens zijn pausschap zorgde Honorius voor vrede in grote delen van het christelijke Europese gebied. Hij wist dat een succesvolle kruistocht pas gerealiseerd kon worden wanneer alle christelijke prinsen vrede sloten. In zijn periode als paus was hij dan ook vooral hiermee bezig. Zo bevrijdde hij koning Waldemar II van Denemarken en beëindigde hij de Baronnenoorlog in Engeland die volgde op de dood van koning Jan zonder Land.

Verheven tot Dominicaanse orde

Op 22 december 1216 verhief paus Honorius III de predikbroeders van de Spaanse priester Dominicus (Domingo) de Guzman met de pauselijke bul Religiosam Vitam tot een orde. De Dominicaanse orde streefde naar een kloosterleven gekenmerkt door eenvoud, verstilling en verkondiging, waarbij in het bijzonder aandacht gegeven werd aan de laagste sociale klassen. De orde ondernam verschillende bekeringsmissies, met als uitgangspunt innerlijke vrijheid en eerlijk leven en werken. Via deze weg streed de orde tegen ketterij.

Verkondiging van het evangelie

De Dominicaanse orde verkondigde het Evangelie vanuit een ideaal van broederlijk samenleven en de vrijheid van de missionaris. Door deze werkwijze ontstond de vita mixta (‘het gemengde leven’). Dit betekende dat ‘leden’ van de bedelorde veel waarde hechtten aan zowel het gebed als actieve bekering. Als leidraad koos Dominicus voor de Regel van Augustinus, die de aandacht voor de individuele relatie van de mens met God verbreedde tot de verhouding van mensen onderling.

Studie

Dominicanen beschouwden hun taak als het prediken en getuigen van de waarheid. Om dit in overeenstemming te laten zijn met zowel de katholieke traditie als de rede, vormde studie een van de pijlers van het Dominicaanse bestaan. Hierdoor blonk de orde in de Late Middeleeuwen uit in wijsbegeerte, godgeleerdheid en kerkelijk recht. Ook grote kunstenaars als Fra Angelico en mystici als Meister Eckhart behoorden tot de Dominicaanse orde. De orde groeide snel en kende zowel periodes van verval als van groei. Bij een telling in 1327 bleek dat de orde gegroeid was tot ongeveer 12.000 predikbroeders.

De Dominicaanse orde nu

In de jaren zestig van de twintigste eeuw verlieten raakte de Dominicaanse orde in verval en liep het ledental hard terug. Internationaal zijn er nu ongeveer 6000 leden die behoren tot de Dominicaanse orde. In Nederland bestaat er sinds 1988 een Dominicaans Studiecentrum voor Theologie en Samenleving met als doel de Dominicaanse theologische traditie voort te zetten.

Leestip:

Dominicanen en dominicanessen in Sittard – Vier eeuwen aanwezigheid
Redactie: Chris Dols, Guus Janssen en Kees Schutgens
Uitgeverij: Verloren
ISBN: 9789087047955
Winkelprijs: €35,–

Bestel Dominicanen en dominicanessen in Sittart