Razzia in Rotterdam op 10 en 11 november 1944

We brengen een eerbetoon aan al die mannen, die ooit door mensenjagers van huis en haard werden verdreven.

Aldus de Rotterdamse burgemeester Ahmed Aboutaleb tijdens zijn toespraak bij de herdenking van de razzia in Rotterdam op 10 en 11 november 1944. Bij deze razzia werden ongeveer 50.000 mannen tussen de 17en de 40 jaar oud opgepakt en gedwongen om in Duitsland te gaan werken.

De Duitsers gebruikten De Kuip, het stadion van Feyenoord, als verzamelplaats. Ze organiseerden de razzia omdat ze alle sterke mannen weg wilden hebben uit Rotterdam. De geallieerden waren vanuit het zuiden aan hun opmars begonnen en de Duitsers wilden er voor zorgen dat de weerbare mannen de geallieerden niet zouden kunnen helpen wanneer het tot een treffen in Rotterdam kwam.

De nazi’s gingen voorzichtig te werk. De razzia moest volkomen onverwachts plaatsvinden. In stilte werd in de eerste week van november het Duitse leger in Rotterdam versterkt om de vluchtwegen te controleren, zodat niemand kon ontsnappen. Op 10 november verspreidden de Duitsers een schriftelijk bevel gericht aan alle mannen. Er werd aangekondigd dat alle mannen met warme kleren, brood voor één dag en slaapgerei de straat op moesten gaan. Hierna werden de mannen bij de Kuip bij elkaar gebracht.

De mannen werden vervolgens per trein, per boot, per fiets of zelfs te voet naar het oosten van Nederland gebracht. Vanuit Amersfoort en Zwolle werden ze per trein of per boot naar Duitsland gebracht. Hoewel de mannen officieel waren opgeroepen voor ‘den arbeidsinzet’ hadden de Duitsers moeite om in Duitsland ook echt werk te vinden voor de Rotterdamse mannen. Sommige treinen hebben dagenlang heen en weer gereden tussen Duitse fabrieken, zonder dat er werk gevonden werd voor de mannen.

De razzia van 10 en 11 november 1944 in Rotterdam is de grootste razzia die in Nederland heeft plaatsgevonden. Omdat de bevolking volkomen verrast was door de razzia, was deze, vanuit het standpunt van de nazi’s, een groot succes. Ongeveer 20.000 man wist te ontkomen

terwijl maar liefst 50.000 mensen opgepakt werden. Razzia’s die in de weken hierna in steden zoals Delft gehouden werden, waren minder succesvol omdat de mensen al hadden vernomen wat er met de mannelijke bevolking in Rotterdam gebeurd was en daarom al een schuilplaats gevonden hadden.

De razzia is zaterdag bij de Kuip herdacht. Burgemeester Aboutaleb hield een toespraak en er is een speciaal educatief programma ontwikkeld voor Rotterdamse middelbare scholen over de razzia.