Richard Attenborough en A Bridge Too Far

Op 24 augustus 2014 overleed acteur en regisseur Richard Attenborough op 90 jarige leeftijd. Hij was al geruime tijd ziek. Attenborough speelde onder meer in de film The Great Escape, over de door Nazi’s gevangengenomen geallieerde soldaten die een uitzonderlijke ontsnappingspoging deden. Ook speelde hij de eigenaar van Jurassic Park, John Hammond, in de gelijknamige filmreeks. Als regisseur was Attenborough onder andere verantwoordelijk voor de film A Bridge Too Far uit 1977, over Operatie Market Garden.

Operatie Market Garden

Nadat de geallieerden tijdens operatie Overlord, beter bekend als D-day, waren geland in Normandië en succesvol wisten door te stoten tot Parijs, planden zij een tweede grote aanval vanuit de lucht. Dit was Operatie Market Garden. Met dit plan van de Britse veldmaarschalk Bernard Montgomery moest Nederland vanuit de lucht bevrijd worden. Het idee was om belangrijke Nederlandse bruggen over de grote rivieren nabij Arnhem in handen te krijgen en op die manier de rest van West-Europa te veroveren. Dit diende zowel vanuit de lucht, als op land te gebeuren. Als eerst moesten parachutisten hierbij de door de Nazi’s bezette bruggen innemen. Daarna konden grondtroepen die nog in België zaten de parachutisten te hulp schieten. Het plan mislukte echter volledig. Een grote groep parachutisten werd door de Duitsers uit de lucht geschoten. Degenen die het wel haalden, wisten de bruggen niet te veroveren en moesten zich na drie dagen overgeven. Ook de grondtroepen bereikten Arnhem nooit. Dat de operatie gewaagd was, was bekend. Luitenant-generaal Frederick Browning meldde zijn meerdere, veldmaarschalk Montgomery, al dat de parachutisten de Duitsers misschien wel vier dagen konden bezighouden voordat de grondtroepen arriveerden, maar zei hij: “I think we might be going a bridge too far”.

De film A Bridge Too Far

De uitspraak van deze Browning diende uiteindelijk ter inspiratie dienen voor de titel van een boek van Cornelius Ryan uit 1974 over de gebeurtenissen tijdens Operatie Market Garden, waar de film op gebaseerd was. Ryan werkte gedurende de Tweede Wereldoorlog als journalist voor The Daily Telegraph en trok mee met het leger van de Amerikaanse generaal George Patton om verslag te doen van zijn activiteiten. Hoewel Ryan verschillende oorlogsoperaties met eigen ogen had gezien, was hij dus zelf nooit bij Operatie Market Garden aanwezig geweest. Door gebruik te maken van interviews van mensen die de slag wel hadden meegemaakt, wist hij toch een goed beeld van de slag te reconstrueren. Ondanks dat de film ook goed met de werkelijkheid overeenkomt, is hieraan wel iets gesleuteld. Om het verhaal spectaculairder te maken, werden bijvoorbeeld extra personages toegevoegd die in werkelijkheid niet hadden bestaan. Ook werden sommige vechtscènes aangedikt. Voor de film, die uiteindelijk vooral in Deventer en omgeving werd opgenomen, was een enorm bedrag uitgetrokken. Met een budget van 70 miljoen gulden was het zelfs de duurste film tot dan toe. Om van de film een succes te maken was ook een grote sterrencast, waaronder Sean Connery en Anthony Hopkins, gevraagd om aan de film mee te doen. Dit was voor Attenborough aanvankelijk een reden om de film niet te regisseren. Ook wilde hij liever een ander project waar hij mee bezig was – de film Ghandi, waarvoor hij later een Academy Award zou krijgen – afmaken. Nadat de producer van de film, Joe Levine, hem toestond extra acteurs aan te nemen, nam hij het werk toch op zich. Deze acteurs, die bekend stonden als Attenborough’s Private Army, moesten het verhaal extra cachet meegeven. Richards actie bleek een succes want de film bracht wereldwijd meer dan 50 miljoen dollar op.