Rietveld Schröderhuis: sober, functioneel en wereldberoemd

In Utrecht staat sinds 1924 het Rietveld Schröderhuis. Het gebouw is ontworpen en ingericht door Gerrit Rietveld (1888-1964) en gebaseerd op de ideeën van De Stijl, een kunstbeweging die in de jaren ‘20 hoogtij vierde. Rietveld’s creatie wordt beschouwd als één van de grootste architectonische hoogtepunten uit de Nederlandse geschiedenis.

Voordat De Stijl in 1917 werd opgericht, legde Rietveld zich vooral toe op schilderijen en op de restauratie van gebouwen. Het Rietveld Schröderhuis, dat tussen 1923 en 1924 is gebouwd, was het eerste gebouw dat hij ontwierp. Aan de buitenkant het huis voeren witte en grijze vlakken de boventoon, terwijl dit binnen werd aangevuld met de basiskleuren blauw, geel en rood. Verder zijn de vloeiende overgangen tussen binnen en buiten en de ruimtelijke ordening kenmerkend voor De Stijl. De vormgeving van het gebouw was uniek voor zijn tijd. Na de oplevering trokken veel enthousiaste kunstenaars naar Utrecht om het gebouw te bewonderen. In het tijdschrift De Stijl maakte Theo van Doesburg reclame voor het beroemde bouwwerk, wat de aandachtervoor nog verder vergrootte.

Truus Schröder-Schräder

Het Rietveld Schröderhuis diende als woonhuis voor kunstenares Truus Schröder-Schräder. Na het overlijden van haar man in 1923, was Schröder op zoek naar een nieuw huis. De weduwe ging hiervoor met Rietveld in zee om een nieuwe woning te bouwen. Ze stelde een aantal eisen aan het ontwerp. Eén daarvan was dat de bouwstijl sober moest zijn. Schröder wilde daarnaast dat het actieve leven van de mens centraal stond. Dit werd gerealiseerd door de uitschuifbare wanden in het huis, waardoor de inwoner een handeling moest verrichten om 'te kunnen leven'. Omdat Schröder op de eerste verdieping wilde wonen, werden hier de belangrijkste woonfuncties geplaatst. In 1924 betrok Schröder haar nieuwe woning. De hechte vriendschap tussen Rietveld en Schröder mondde uit in een liefdesrelatie en in 1957 trok Rietveld bij haar in. Ze woonden samen met haar drie kinderen lange tijd in het huis.

Eerste verdieping

Tussendoor verrichte Rietveld nog kleine aanpassingen aan het gebouw. Hij werd woedend toen hij hoorde dat de Waterlinieweg in 1963 zou worden verhoogd. Daardoor raakte het Schröderhuis het unieke uitzicht op de opgaande zon kwijt. Rietveld vond dat het huis daarom maar weer afgebroken moest worden.

Museum

Rietveld overleed in 1964. Schröder woonde daarna nog 21 jaar alleen in het huis. Na haar dood in 1985, is het gebouw volledig gerestaureerd. Het Rietveld Schröderhuis staat sinds 2000 op de UNESCO-werelderfgoedlijst en is tegenwoordig een museum

Afbeelding:

• Foto: User:Husky [CC BY 3.0], via Wikimedia Commons

Bronnen:

• Centraalmuseum.nl: bezoeken
• Unesco.nl: Rietveld Schroderhuis
• Cultuurarchief.nl: Rietveld Schroderhuis
• Resources.huyghens.knaw: Truus Schroder
• Bezoek-utrecht.nl: Rietveld Schroderhuis