Rush naar de diamantplaneet

Radiosterrenkundigen hebben een dure planeet ontdekt rond een snel rondtollende neutronenster op 4000 lichtjaar afstand in het sterrenbeeld Slang. In een artikel in Science concluderen de onderzoekers dat deze ‘planeet’ grotendeels uit diamant moet bestaan. Of dit nieuws een 'diamond rush' zal veroorzaken is in dit geval twijfelachtig. In het verleden gebeurde dat wel.

Goudrushes zijn bekend, vooral door westernverhalen. Maar er zijn ook diamondrushes geweest. Logisch, want de belofte van snelle rijkdom was voor diamantzoekers net zo verlokkend als voor goudzoekers. Diamant wordt echter op veel minder plaatsen in winbare staat gevonden. Een van die plekken was Zuid-Afrika.

Eureka!

In 1866 vond Erasmus Jacobs, de 15-jarige zoon van een boer aan de Oranjerivier, een glimmend steentje. Hij speelde ermee, tot het zijn moeder opviel dat de steen wel erg glansde. Ze liet de steen aan een buurman zien, en toen die interesse toonde mocht deze hem houden. De steen werd onderzocht en bleek een diamant te zijn van 21,25 karaat. Deze eerste diamant die in Zuid-Afrika gevonden werd kreeg de naam Eureka-diamant.

Rush

Zodra het nieuws bekend werd stroomden mijnwerkers van over de hele wereld toe. In korte tijd ontstond een stadje, dat toepasselijk New Rush genoemd werd, in 1873 hernoemd in Kimberley. Tussen 1871 en 1914 ontstond in Kimberley de grootste kuil ter wereld. Vijftigduizend mijnwerkers die met schoppen en houwelen recht naar beneden groeven. De mijn staat nu bekend als 'The Big Hole', of in het Afrikaans: 'die groot gat'. De kuil is 463 meter breed en 240 meter diep. Een totale oppervlakte van 17 hectare is uitgegraven, en bracht in totaal 2720 kilo diamant op.

Zeldzaam kostbaar

Hoewel zeer zeldzaam, was diamant al in de oudheid in Europa bekend. Plinius de Oudere (23-79 na Christus) schreef: "Diamant is de kostbaarste, niet alleen van de edelstenen, maar ook van alle dingen ter wereld". De edelstenen waren in die tijd vooral afkomstig uit India.

Een hele planeet van diamant is nauwelijks voor te stellen. Het gaat waarschijnlijk om het afgepelde overblijfsel van een witte dwerg, een compacte ster waarvan de kern voornamelijk uit zuurstof- en koolstofatomen bestaat. Onder invloed van de energierijke straling van de neutronenster moet de witte dwerg het overgrote deel van zijn massa zijn verloren. Wat resteert is een bal van zuurstof en koolstof met een zeer grote dichtheid, ruim voldoende om de koolstofatomen samen te persen tot diamant.