Russisch-Japanse oorlog

Een onderzoeksteam bestaande uit Russen en Chinezen heeft waarschijnlijk het wrak van het Russische vlaggenschip Petropavlovsk gevonden. Het schip zonk in de Russisch-Japanse oorlog (1904-1905) voor de kust van China.

In de tweede helft van de negentiende eeuw transformeerde Japan zich naar westers voorbeeld in een moderne geïndustrialiseerde staat. Japan wilde onafhankelijk blijven en als gelijkwaardig worden beschouwd door de Westerse mogendheden. Een concurrent van Japan was het machtige Rusland, wat koloniale ambities had in het oosten van Azië. Aan het einde van de negentiende eeuw reikte haar grondgebied tot de meest oostelijke punt van Azië. Rusland hoopte met de Trans-Siberische Spoorweg zijn macht in het oosten verder uit te breiden richting Korea en Mantsjoerije. Dit was echter precies waar Japan bang voor was, die de gebieden als beschermende buffer zag.

Aanloop naar de oorlog

In 1894 en 1895 vochten Japen en China de Eerste Sino-Japanse Oorlog uit. Japan won deze oorlog overtuigend en in het vredesverdrag droeg China een aantal gebieden over aan Japan. Dit waren Taiwan, de Pescadores-eilanden, Port Arthur en het zuidelijk deel van Mantsjoerije. Rusland wist Duitsland en Frankrijk echter te overtuigen om samen druk uit te oefenen op Japan om Port Arthur en het zuidelijk deel van Mantsjoerije niet in te nemen, wat Japan uiteindelijk niet deed. Daarnaast werd Korea door dit vredesverdrag onafhankelijk van China.

Diplomatie

In de eerste jaren van de twintigste eeuw breidde Rusland zijn grondgebied in Oost-Azië flink uit. Rusland bezette Port Arthur en een deel van Mantsjoerije. Daarnaast liet het zijn oog vallen op het grondstofrijke Korea. Japan probeerde in eerste instantie Rusland via onderhandelingen ertoe te dwingen Mantsjoerije te verlaten. Toen Rusland dit niet deed, ging Japan op de nacht van 8 op 9 februari 1904 in de aanval.

Port Arthur

In de nacht van 8 op 9 november, drie uur voordat de Russen de oorlogsverklaring van Japan ontvingen, viel de Japanse vloot de Russische vloot in Port Athur aan met torpedoboten. De Russische vloot leed hierdoor veel schade. De slag bij Port Arthur duurde voort, omdat de Russen weigerden de haven te verlaten. Hierdoor hadden de Japanse troepen echter wel de mogelijkheid om in april in Korea te landen en het land te bezetten. Vanaf dat moment zette de oorlog zich ook voort op het land.

Japanse overwinning

De oorlog zou zich ontwikkelen tot een oorlog waarin zeer veel slachtoffers zouden vallen. De oorlog bleek achteraf een voorbode voor de Eerste Wereldoorlog, waarin mijnenvelden, loopgraven, bunkers en prikkeldraad voor ontelbare slachtoffers zou zorgen. De gevechten concentreerden zich op de gebieden Mantsjoerije en Port Arthur. Het Russische vlaggenschip Petropavlovsk, dat op 12 april uit de haven van Port Arthur probeerde te glippen, liep op een Japanse mijn en zonk. Als gevolg hiervan verdronken 638 bemanningsleden. Uiteindelijk wist Japan zowel in Mantsjoerije, Port Arthur als op zee de overhand te krijgen. Op 27 en 28 mei 1905 wist Japan een Russische vloot, die als versterking was gezonden, beslissend te verslaan. Dit betekende het einde van de oorlog.

Nalatenschap

De Russen waren geschokt door hun nederlaag. Zij waren vooraf overtuigd van een overwinning en de vernederende nederlagen waren een klap voor de Russische moraal. Daarnaast was dit de tweede keer (de Chinezen versloegen eerder een westerse macht, toen zij in 1622 de Nederlanders van Taiwan verdreven) dat een oosterse mogendheid in het moderne tijdperk een westerse mogendheid wist te verslaan. Het respect voor Japan groeide en Japan begon de regio te domineren. Dit leidde uiteindelijk tot de Tweede Sino-Japanse Oorlog (1937-1945) en de oorlog tussen de Verenigde Staten en Japan in de Stille Oceaan tijdens de Tweede Wereldoorlog.