Sulu Sultanaat op de Filipijnen

We vechten ergens voor, onze strijd is ons recht en de waarheid

Het zijn de woorden van de Filipijnse prinses Jacel, de dochter van Sultan Jamalul Kiram III. Op dinsdag 5 maart 2013 openden Maleisische troepen de aanval op de sultan en zijn achterban, die sinds enkele weken een deel van de Maleisische staat Sabah hebben bezet. Jamalul Kiram III beweert af te stammen van de sultans van Sulu, aan wie dit grondgebied een tijdlang toebehoorde.

De Sulu-eilanden vormen een kleine archipel die behoort tot de ‘oceanische Filipijnen’. In 1457 stichtte de Arabische moslimgeleerde en ontdekkingsreiziger Sayyid Abu Bakr Abirin hier het Sula Sultanaat, nadat hij in het huwelijk was getreden met de lokale prinses Paramisuli. Als eerste sultan van Sulu nam Abu Bakr de indrukwekkende naam Paduka Mahasari Maulana al Sultan Sharif ul-Hāshim aan. De lokale bevolking schijnt te hebben geloofd dat hij een directe afstammeling was van de profeet Mohammed.

British North Borneo Company

In de tweede helft van de 17e eeuw schonk de sultan van Brunei Sabah, het gebied dat toen nog Noord-Borneo heette, aan de toenmalige sultan van Sulu, Salahud-Din Bakhtiar. Diezelfde periode stond in het teken van het kolonialisme, waardoor het Sulu Sultanaat voortdurend in strijd en onderhandeling was met de op expansie beluste Spanjaarden en Britten. Uiteindelijk kreeg het Sulu Sultanaat in 1851 de status van een Spaans protectoraat. In 1878 volgde een overeenkomst met de British North Borneo Company, waarin werd bepaald dat Noord-Borneo tegen een jaarlijkse vergoeding werd ‘overgedragen’ of ‘verhuurd’ (afhankelijk van de lezing) aan de Britten.

Noord-Borneo naar Maleisië

In 1917 werd de soevereiniteit van het Sulu Sultanaat officieel teniet gedaan, hoewel vanaf dat moment de afstammelingen van de koninklijke familie de facto nog gewoon werden geëerd als zodanig. Noord-Borneo stond tot 1946 onder Britse heerschappij en werd uiteindelijk in 1963, na een volksreferendum, onder de naam Sabah opgenomen in de federatie van Maleisië.

Sulu Sultanaat

Tot op de dag van vandaag beschouwt het Sulu Sultanaat zichzelf als de rechtmatige bezitter van Sabah. Sultan Jamalul Kiram III bekrachtigde dit door zo’n 235 Filipijnen een dorp vlakbij Lahad Datu in te laten nemen. Opmerkelijk genoeg is het niet eens helemaal zeker of de 74-jarige Jamalul Kiram III daadwerkelijk de sultan is: ook Ismael Kiram II en Muedzul Lail Tan Kiram maken aanspraak op deze titel. Hoe dan ook zijn de Filipijnen in Sabah bereid hun leven te geven voor hun leider, wat inmiddels al heeft geleid tot tientallen doden.