Twistappel Oost-Jeruzalem
De Verenigde Staten zijn 'diep bezorgd' over de goedkeuring door de Israëlische regering van een bouwproject in het betwiste Oost-Jeruzalem. Dat heeft het Amerikaanse ministerie van buitenlandse zaken dinsdag gezegd in een verklaring. Een dergelijke terechtwijzing van de Verenigde Staten komt zelden voor. De deling van de stad ontstond na de Arabisch-Israëlische oorlog.
Toen de Britten zich terugtrokken uit het Britse mandaatgebied, ontstond er een burgeroorlog, de Arabisch-Israëlische oorlog, tussen de Arabische en Joodse inwoners van het toenmalige Palestina. Het was een strijd tussen Israël en de omliggende Arabische landen, die duurde van 1947 tot 1949.
Resolutie 181
Op 29 november 1947 hadden de Verenigde Naties resolutie 181 aangenomen. Daarin werd bepaald dat het grondgebied van Palestina opgedeeld zou worden na het beëindigen van het Britse Mandaatgebied. Het zou verdeeld worden in een Arabische- en een Joodse staat en het terrein rondom Jeruzalem en Bethlehem zou internationaal gebied worden. In de resolutie werd vastgesteld dat 56 procent van het grondgebied, waaronder de Negev-woestijn, werd toegekend aan de 650.000 joden in Palestina en 43 procent van het land aan de 1,3 miljoen Arabieren. De Arabieren waren het hier niet mee eens. De Joodse leiding aanvaarde de opdeling wel. Maar het bezit in bezit nemen van Jeruzalem, hun voornaamste doel, werd hierdoor niet mogelijk.
Staat Israël
Vanaf maart 1948 ging het Joodse leger de grenzen van de nieuw te vormen Joodse staat verdedigen. Ze moesten echter eerst het toegewezen deel uit de resolutie veroveren. Wreedheden werden aan beide kanten begaan. Op 14 mei 1948 verklaarde Israël zich onafhankelijk en een dag later verlieten de Britse troepen het voormalig mandaatgebied. Een coalitie van Arabische staten viel daarop Palestina binnen. In de maanden daarvoor was al een derde van de Palestijnse bevolking op de vlucht geslagen. De Britten, die formeel nog verantwoordelijk waren voor de ordehandhaving en de bescherming van de burgers, grepen niet in.
Trans-Jordanië
Vanuit de omringende Arabische landen, die het niet eens waren met de staat Israël, vielen de legers Palestina binnen. Zij wisten echter niet dat koning Abdoellah I van Trans-Jordanië een geheime overeenkomst had gesloten met de Joodse leiders om Palestina tussen hen beiden te verdelen in ruil voor steun van de geplande opdeling van Palestina. Het Jordaanse leger kon gemakkelijk het gebied binnendringen en de huidige Westelijke Jordaanoever bezetten. Maar Jeruzalem was de twistappel. In de stad stonden zowel Joodse als islamitische heilige plaatsen. In de resolutie stond dat de stad onder internationaal bestuur zou vallen. Maar dat gebeurde niet.
Groene lijn
Tijdens de oorlog was het geen van beide partijen gelukt om Jeruzalem in zijn geheel te veroveren. Na de oorlog van 1948 annexeerde Jordanië de Westelijke Jordaanoever en Oost-Jeruzalem. Deze Jordaanse annexatie was in de Arabische wereld omstreden. Israël nam het oostelijk deel van de stad in. De bestuurlijke grens van de Westelijke Jordaanoever, de groene lijn, werd vastgesteld in 1948. De Joodse troepen hadden het hele vroegere mandaatgebied veroverd, op de Westelijke Jordaanoever en de Gazastrook na. Hiermee kwam 78 procent van Palestina in handen van de Joodse staat. De delen die niet door Israël werden beheerd werden nu bovendien bezet door Jordanië in de Westelijke Jordaanoever en door Egypte op de Gazastrook. Ook was Jeruzalem sindsdien verdeeld in een oostelijk- en een westelijk deel.
Tweede helft 20e eeuw
In de Zesdaagse Oorlog van 1967 veroverde Israël Oost-Jeruzalem, waarna het werd herenigd met het moderne West-Jeruzalem. In 1980 nam de Knesset zelfs de Jeruzalemwet aan, waarmee Jeruzalem tot hoofdstad van Israël werd uitgeroepen. De Israëlische annexatie werd door de Verenigde naties echter verworpen. Volgens de officiële schatting van de VN waren er in de periode van de Arabisch-Israëlische oorlog oorspronkelijk 711.000 vluchtelingen. Dat aantal is volgens de definities van de UN Relief and Works Agency (UNWRA) inmiddels opgelopen tot ruim 4 miljoen. Oost-Jeruzalem blijft een heet hangijzer. De vredesbesprekingen, Camp David-akkoorden, in 2000 onder leiding van Bill Clinton tussen de Israëlische premier Ehud Barak en de Palestijnse president Yasser Arafat liepen onder andere kapot op Oost-Jeruzalem.
Meer weten over de Zesdaagse oorlog? Klik Hier
