Van zeep tot huishoudbeurs

In de themamaand ‘Uitvindingen’ zullen wij elk weekend een overzichtsartikel publiceren met daarin vijf leuke, handige of eigenaardige uitvindingen. Dit kan variëren van de klapschaats tot de Djembé en van de stijgbeugel tot het fornuis. Voor alle opgeruimde types blijven we vandaag dichtbij huis, met de uitvinding en geschiedenis van vijf onmisbare huishoudartikelen.

Zeep

Zeep is al oud. De eerste formule om zeep te maken is gevonden op een Babylonisch kleitablet uit 2200 voor Christus. Ook de oude Egyptenaren gebruikten zeepachtige substanties tijdens het baden. De basis van oude zeep werd gevormd door olie of dierlijk vet en as. Lang was het echter geen dagelijks gebruiksartikel. Dat werd het pas toen nieuwe scheikundige vindingen in de Industriële Revolutie de massaproductie van zeep mogelijk maakten. Inmiddels wordt het traditionele blok zeep steeds vaker vervangen door vloeibare substanties.

Wasmachine

Wassen was lang een tijdrovend en vervelend proces. Met de hand moest kleding geschrobd en gewreven worden. Daarbij stonden de wasvrouwen vaak uren lang met hun handen in het warme water en zeep, wat vaak kloven en ander pijnlijk ongemak tot gevolg had. In de 18e eeuw kwamen de eerste mechanische wasmachines, waarbij een met de hand aangedreven mechaniek het zware schrobwerk overnam. Tijdens de Industriële Revolutie werden er ook op  stoom aangedreven wasmachines in gebruik genomen. Vlak na de Tweede Wereldoorlog verscheen de eerste elektrische wasmachine in Amerika. Die machines droogden de was nog met een wringer. De was werd dan tussen twee zware rollen doorgeperst, waardoor het water eruit gewrongen werd. In jaren ’50 kwam de centrifugedroger op.

Lucifer

Je strijkt ‘m af, en je kaarsje, fornuis of kampvuurtje brandt. Lucifers zijn haast niet meer weg te denken uit ons dagelijks leven. Het idee om iets licht ontvlambaars langs een ruw oppervlak te strijken ontstond op meerdere plekken in de wereld. Aan het begin van de 19e eeuw bedacht een Engelse drogist een manier om dit idee werkbaar te maken. Op het einde van een klein stokje werd een mengsel van fosfor en een zuurstofproducerende stof geplakt, et voilà:  de lucifer was geboren. In 1844 perfectioneerde de Zweed Gustave Pasch het ontvlambare stokje. Hij haalde de fosfor uit het kopje van de lucifer en stopte dat in een ruw laagje op de zijkant van het doosje. In het luciferkopje stopte hij paraffine. Door deze combinatie kan de lucifer alleen ontbranden als je de lucifer langs de zijkant van het doosje strijkt.

Het fornuis

Het fornuis is niet weg te denken uit onze keuken. In het China van de Qin Dynastie werden ook al een soort fornuisjes van klei gebruikt. In Europa werd echter nog lang boven open vuur gekookt. Gaandeweg deden de eerste fornuizen echter ook hun intrede. In deze fornuizen werd er  nog op hout of kolen gestookt. De komst van gas betekende een belangrijke verbetering voor de fornuizen. Op de wereldtentoonstelling in Londen van 1851 werd een gasfornuis gepresenteerd, maar pas aan het eind van de 19e eeuw werden gasfornuizen commercieel aantrekkelijk. Het grote nadeel aan gasfornuizen was dat er een systeem van gasleidingen aangelegd moest worden. Een nieuwe stap in de evolutie van fornuizen was de komst van het elektrische fornuis.

De Huishoudbeurs

Al die uitvindingen die op het gebied van huishoudelijke artikelen gedaan werden moesten aan de man gebracht worden. Hiervoor werd een briljant concept bedacht. In het voorjaar van 1950 werd in Den Haag de eerste huishoudbeurs gehouden. Niet toevallig juist in de periode dat de echte huisvrouw weer vlijtig aan het poetsen zou slaan. De kranten noemden de beurs het ‘paradijs van de huisvrouw’. In 1955 verhuisde de beurs van Den Haag naar Amsterdam. Daar vindt de beurs nog steeds elk voorjaar plaats. Precies op tijd voor de voorjaarsschoonmaak.