Vechten tegen de bierkaai

De uitdrukking ‘vechten tegen de bierkaai’ betekent dat je tegen beter weten in iets probeert te bereiken, nutteloos werk doet of iets onmogelijks onderneemt . Deze uitdrukking bestaat al eeuwen in de Nederlandse taal en verwijst naar een kade in Amsterdam waar vroeger inderdaad gevochten werd.

Tegenwoordig wordt de naam Bierkaai niet meer op een geografische manier gebruikt in Amsterdam, maar vroeger vormde het de benaming van een stuk van de huidige Oudezijds Voorburgwal in het Amsterdamse centrum, vlak bij de Oude Kerk. Niet alleen de kade, maar ook de steegjes en straatjes in de buurt van de kade werden tot de Bierkaai gerekend. Aan de Bierkaai werd bier dat geïmporteerd werd aan de wal gebracht.

Wonen aan de Bierkaai

De meeste mannen die bij de Bierkaai woonden waren betrokken bij deze zware arbeid. Ze sjouwden de hele dag met zware biervaten. De import van bier bestond al vanaf de middeleeuwen en veruit het merendeel van het gerstenat was afkomstig uit Duitsland. Omdat de arbeid zo zwaar was, waren de mannen die bij de Bierkaai werkten vaak erg sterk. De uitdrukking heeft hier mee te maken en gaat terug op een oud volksvermaak. Over dit volksvermaak wordt onder andere geschreven in het boek De Volksvermaken uit 1871, geschreven door Jan Ter Gouw.

Hoopvechten

In dit boek beschrijft Ter Gouw waar ‘het volk’ zich ter vermaak door de eeuwen heen zoal mee bezighield. Volgens Ter Gouw was een belangrijke vorm van vermaak onder de lagere klassen van de bevolking het ‘hoopvechten.’ Hierbij namen jongens en mannen uit de ene buurt het in gevechten op tegen jongens en mannen uit andere buurten, puur voor de lol. Ter Gouw stelt dat deze vorm van vermaak eeuwenlang populair was in zowel Nederlandse steden als op het platteland. Deze gevechten waren de autoriteiten een doorn in het oog, maar Ter Gouw stelt dat er pas in de Franse tijd (1795-1813) een einde is gekomen aan dit vermaak.

Amsterdamse buurten tegen elkaar

In Amsterdam noemt hij verschillende buurten die het tegen elkaar opnamen, zoals de Ridder- en Jonkerstraten, de Jodenhoek en ook de Bierkaai. Het geval was dat de mannen van de Bierkaai vrijwel onoverwinnelijk waren, ze waren duidelijk sterker dan jongens en mannen uit alle andere buurten in Amsterdam. Dit kwam door het zware werk dat ze moesten verrichten. Hierdoor was het voor mensen uit andere buurten in Amsterdam onbegonnen werk om het op te nemen tegen de mannen van de Bierkaai en daar komt dan ook de uitdrukking ‘vechten tegen de Bierkaai’ vandaan.