Scene op het tapijt van Bayeux: de kroning van Harold

Verlaat het tapijt van Bayeux voor het eerst Normandië na 950 jaar?

Voor de eerste keer sinds 950 jaar verlaat het Tapijt van Bayeux wellicht zijn thuisland Frankrijk. De Britse media verwachten dat donderdag 18 januari 2018, tijdens het bezoek van de Franse president Emmanuel Macron aan de Britse premier Theresa May, aangekondigd wordt dat het tapijt van Bayeux aan Engeland uitgeleend wordt.

De slag bij Hastings 1066

De slag bij Hastings is een van de meest bekende veldslagen om de Engelse troon. Op 14 oktober 1066 werd er de hele dag gevochten tussen koning Harold Godwinson van Engeland en hertog Willem ‘de Bastaard’ van Normandië, ook wel bekend als Willem de Veroveraar. De Engelsen onder Harold wisten de Normandiërs in eerste instantie weg te jagen door hun succesvolle verdediging op een heuveltop, Senlac Hill. Maar de strijd was nog niet voorbij. De Normandiërs deden namelijk alsof ze op de vlucht sloegen. Een deel van het Engelse leger achtervolgde de Normandiërs, plotseling draaiden de Normandiërs zich om en wisten de vijand te omsingelen. Op deze wijze wisten ze een groot deel van de Engelse troepen te verslaan. Kort daarna, in de late namiddag, sneuvelde koning Harold zelf door een pijl in zijn oog. Het Engelse leger vocht nog door tot zonsondergang maar werd definitief verslagen toen de nacht viel.

Een stripverhaal over de Normandische verovering van Engeland

Hoe komen we aan al deze gedetailleerde informatie over de veldslag? Dit hebben we voor een groot deel te danken aan een zeldzame en unieke bron: het tapijt van Bayeux. Op het beroemde tapijt wordt de slag bij Hastings, en wat hieraan vooraf ging, afgebeeld als een soort stripverhaal. Het verhaal begint bij een afbeelding van de kroning van Harold en de waarneming van de komeet Hally, als een voorbode voor oorlog, en eindigt met de veldslag. De afgebeelde gebeurtenissen zijn onderaan voorzien van commentaar in het Latijn.

Het linnen tapijt, vernoemd naar de stad Bayeux in Frankrijk, is 70 meter lang en 50 centimeter hoog. Men schat dat het tapijt kort na de veldslag in de 11e eeuw is maakt. Vermoedelijk is het tapijt gemaakt in opdracht van de halfbroer van Willem de Veroveraar: bisschop Odo. Ondanks het ontbreken van een definitief bewijs is de algemene aanname dat het tapijt van Bayeux in Engeland is gemaakt. Een studie van de achterkant van het tapijt laat zien dat meerdere mensen tegelijk aan de borduursels hebben gewerkt.

Het tapijt van Bayeux door de eeuwen heen

Branden, plunderingen, de Honderdjarige Oorlog en de Franse revolutie hebben het tapijt aardig in gevaar gebracht. Toch is het in goede staat bewaard gebleven. Het eerste geschrift over het tapijt dateert uit 1476. In die tijd werd het tapijt jaarlijks gebruikt als decoratie in de kathedraal van Bayeux. In 1803 werd het tapijt verhuisd naar het Louvre om daar te worden tentoongesteld maar in 1842 keerde het tapijt terug naar Bayeux waar het sindsdien altijd heeft gehangen. Een uitzondering was echter de Tweede Wereldoorlog toen werd het tapijt veilig opgeborgen in het kasteel van Sourches.

Verzoeken tot uitlening door Engeland

Engeland heeft in het verleden meermaals geprobeerd het tapijt te lenen: bij de kroning van de Koningin in 1953 en in 1966 voor het 900-jarige jubileum van de Slag bij Hastings. Beide pogingen om het tapijt naar Engeland te krijgen hadden geen succes. De laatste poging tot uitlening van het tapijt lijkt wel geslaagd. Momenteel wordt nog onderzocht hoe het lange tapijt veilig verplaatst kan worden. Waar in Engeland het dan tentoongesteld zal worden, is nog niet bekend.