Voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie

Vanaf 1 januari tot 1 juli is het zover: Nederland is wederom voorzitter van de Raad van de Europese Unie en zal zich richten op innovatie en werkgelegenheid. Het is de twaalfde keer dat ons land het voorzitterschap op zich neemt, waarvan de vorige keer in 2004 was en de keer daarvoor in 1997. Het Verdrag van Amsterdam werd getekend in dat jaar.

Wat is de Raad van de Europese Unie?

Een vertegenwoordiging van alle 28 EU-lidstaten zetelt in de Raad van de Europese Unie. De Raad zorgt er samen met het Europees Parlement voor dat de wetgeving en financiën goed verlopen. Dit betekent in de praktijk dat het bijvoorbeeld wetsvoorstellen goed moet keuren.

Coreper – het Comité van Permanente Vertegenwoordigers

De Raad vergadert over verschillende onderwerpen zoals onderwijs, financiën of landbouw en visserij. Dit betekent dat de ministers van landbouw van alle EU-landen samen komen bij een agricultuuronderwerp. Aangezien er hierdoor steeds gewisseld wordt met ministeries, is het Comité van Permanente Vertegenwoordigers (ook wel ‘Coreper’ genoemd) in het leven geroepen. Zij zorgen ervoor dat de vergaderingen van de verschillende raden goed voorbereid zijn. Coreper (Comité des Représentants Permanents) zorgt ervoor dat de verschillende raden elkaar niet in de weg zitten met hun besluitvormingen. Coreper zorgt dus in elke tak van de overheid (of dit nou over milieu of economie gaat) voor een gestroomlijnd besluit. Een uitzondering zijn de landbouwbesluiten, die vallen onder het Speciaal Comité voor de Landbouw (SCL).

Wat doet de voorzitter van de Raad van de EU?

Elk half jaar (januari tot juli en juli tot december) zit een lidstaat de EU voor. Dat land heeft meer invloed op de besluiten over wetgeving en politiek. Het voorzitterschap zorgt ervoor dat er prioriteiten kunnen worden gesteld. Daarnaast zorgt de voorzitter ervoor dat alle lidstaten min of meer op één lijn zitten en dat er compromissen worden gesloten. Elk voorzittend land werkt bovendien samen met de twee landen die daarvoor of daarna het voorzitterschap bekleden. Deze groep wordt ook wel trojka genoemd. Trojka zorgt door de samenwerkingen voor meer samenhang in het EU-beleid. Een trojka beslaat dus in principe een periode van anderhalf jaar.

Verdrag van Amsterdam 1997

In de eerste helft van ’97 was Nederland voorzitter. Tijdens dit voorzitterschap werd er besloten om de Europese Unie uit te breiden via het Verdrag van Amsterdam. Het beleid ging pas in 1999 van start. Het Europees Parlement kreeg door het verdrag meer macht en kon meer inspelen op de beslissingsprocedures. De EU ging tevens akkoord met het streven naar meer werkgelegenheid. In de praktijk betekende dit dat de EU-landen nationale werkgelegenheidsstrategieën uitwisselden, zodat de lidstaten van elkaar konden leren. Daarnaast ging de Schengensamenwerking deel uitmaken van het verdrag. De Verdragen van Schengen zorgden ervoor dat er binnen een aantal Europese landen een vrij verkeer van personen mogelijk was, waardoor de grensovergang van EU-inwoners geen rompslomp betekende.

Uitbreiding van de EU

Het Verdrag bood echter geen oplossing voor de uitbreiding van de EU. Doordat het aantal EU-lidstaten opliep, werd het steeds lastiger om besluiten op een efficiënte wijze te nemen. Pas tijdens het Verdrag van Nice in 2000 werd de EU-landenuitbreiding van 2004 (van 15 naar 25 landen) en de bijbehorende besluitwijze onder handen genomen.