Waarom Britse koningen door matrozen naar hun laatste rustplaats worden begeleid

Koninklijke begrafenissen zijn vaak een groots ceremonieel spektakel. Vaak worden overleden koningen en koninginnen naar hun laatste rustplaats gebracht in rijkversierde koetsen die worden voortgetrokken door grote paardenspannen. Alles om zowel de lange traditie en de pracht en praal van het koningshuis uit te stralen. Maar in Groot Brittannië is het traditie dat de wagen waarop de kist van de overleden koning of koningin ligt, door matrozen wordt getrokken. Het beeld van de 142 matrozen die statig marcherend de kist voorttrekken, ziet er strak geregisseerd uit, maar die traditie komt voort uit een gebeurtenis waarbij het bijna helemaal misging...

Begrafenis Britse koning

Ooit werden de Britse monarchen door paarden naar hun laatste rustplaats getrokken. Op tekeningen van de uitvaart van Elizabeth I is te zien hoe de kist van de koningin op een wagen ligt die wordt voortgetrokken door in het zwart gehulde paarden, geflankeerd door in zwarte gewaden gehulde vaandeldragers. Ook beschrijvingen van de begrafenis van koning William IV in 1837 wordt verteld hoe er niet alleen zwarte rouwbanieren langs de route van de begrafenisprocessie hingen, maar hoe ook de koets waarin de kist van de koning lag, op zo’n manier versierd werd. Maar dat veranderde met de uitvaart van koningin Victoria.

Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!

Eerste koninklijke begrafenis in decennia

De lange regeerperiode van koningin Victoria betekende dat er lang geen grote koninklijke begrafenissen zouden plaatsvinden, maar de voorbereidingen voor die begrafenis waren niet minder groots. Al lang voor haar eigen dood had ze gedetailleerde instructies voor de begrafenisceremonie op papier laten zetten. Desondanks komt een overlijden altijd onverwacht, zo ook dat van koningin Victoria. Hoewel het al lange tijd duidelijk was dat haar gezondheid achteruitging, moest er een hoop geïmproviseerd worden na haar overlijden. Al was het maar omdat ze, toen ze overleed, op het Isle of Wight was. Ver weg van Windsor, waar ze begraven wenste te worden.

Ook andere zaken maakten de eerste koninklijke begrafenis in decennia een bijzondere gebeurtenis. De koningin wenste een ‘witte begrafenis’. Haar kist werd bekleed met witte doeken, waaroverheen haar persoonlijke vaandel werd gedrapeerd. Ook het vervoer zou bijzonder worden. Niet alleen door de reis die haar lichaam nog moest maken om in Windsor te komen, maar ook het transport daar zou breken met tradities: ze wilde als ‘soldatendochter’ begraven worden, met veel militair eer en, met haar kist vervoerd op het onderstel van een kanon, in plaats van een rijkversierde koets.

Grootse begrafenis

De begrafenis, zoals gezegd de eerste koninklijke uitvaart in decennia, was een enorme gebeurtenis. De marine verzorgde het transport over zee, met een ‘erewacht’ van de grootste schepen die de marine kon verzamelen. Aan wal werd het lichaam van de overleden koningin per trein naar Londen gebracht. Daar moest een ‘overstap’ tussen twee stations gemaakt worden en de begrafenisstoet die de koningin van Victoria Station naar Paddington Station begeleidde was groots en indrukwekkend. Duizenden mensen verzamelden zich langs de route door Londen. Ooggetuigen verhaalden later hoe een enorme mensenmassa, sommigen spreken van zestig rijen dik, in het zwart gekleed een laatste eer bracht aan de koningin. Velen eerbiedig zwijgend, maar ook naar adem happend, onder de indruk van het schouwspel. Op Paddington Station werd de kist aan boord van de koninklijke trein gelegd en naar Windsor gebracht, waarna de kist nog één keer werd overgezet op een affuit. Voor de rit van het station in Windsor naar St. George Chapel bij Windsor Castle zou de kist van de overleden koningin weer op een affuit geplaatst worden. Dat werd geregeld door, vrijwel vanzelfsprekend, de Royal Horse Artillery.

Paarden in paniek

Maar daar ging iets mis. Het was op de dag van de uitvaart van koningin Victoria, 2 februari 1901, erg slecht weer. Er waaide een gure wind en er viel wat natte sneeuw en motregen. De paarden die die de affuit zouden trekken stonden al zo’n anderhalf uur op de trein te wachten en nadat de kist op de affuit was gezet, duurde het wachten nog even. Het gevolg van de kist, onder wie hoogwaardigheidsbekleders als keizer Wilhelm II en de koning van Griekenland, moest zich nog achter de kist opstellen.

Wat er daarna precies gebeurde is niet helemaal duidelijk, maar zeker is dat er iets misging met de paarden. Een van de paarden zou niet goed getraind zijn en door alle drukte zou het paard in paniek zijn geraakt. Die paniek zou zijn overgeslagen op andere paarden en in de consternatie zou de affuit met daarop de koninklijke grafkist aan het wankelen zijn gebracht. Volgens prinses Alice, kleindochter van de overleden koningin, zouden de paarden door de kou echter geweigerd hebben om het grote gewicht voort te trekken.

Wat er ook precies gebeurde, op dit moment zouden troepen van de Royal Navy, die een erewacht bij het station vormden, naar voren zijn gestapt. De paarden werden uitgespannen en de matrozen, in hun gala-uniform, stelden zich op rondom de affuit om het lichaam van de koningin naar St. Georges Chapel te brengen.

Op onderstaande beelden is te zien dat de kar met daarop de kist van koningin Victoria eerst door paarden wordt getrokken, maar later door matrozen.

https://www.youtube.com/watch?v=t9yiG3EUz_A

Traditie geboren

Daarmee was een traditie geboren. Hoewel veel hooggeplaatsten tijdens een staatsbegrafenis door paarden naar hun laatste rustplaats werden gebracht, zijn veel Britse monarchen op een affuit voortgetrokken door matrozen van de Royal Navy naar hun laatste rustplaats gebracht. Ook enkele andere hooggeplaatste Britten, onder wie Winston Churchill, werden door de matrozen van de Royal Navy naar hun laatste rustplaats begeleid.