Warschau: belangrijke locatie voor kwesties tussen Rusland en het westen

Warschau was dit weekend (8 juli 2016) het toneel van de NAVO-top. In deze NAVO-top gingen 28 landen akkoord met de beslissing dat er een multinationale troepenmacht gevestigd zal worden in Oost-Europa (Polen en de Baltische Staten) vanaf 2017. Dit om Rusland af te schrikken. Dit is niet de eerste keer dat Warschau het toneel was voor kwesties tussen Rusland en het westen.

Warschaupact

Op 14 mei 1955 ondertekenden acht Oost-Europese landen in Warschau het Verdrag van Warschau, ook wel het Warschaupact genoemd. Deelnemende landen waren Albanië, Bulgarije, Hongarije, Oost-Duitsland, Polen, Roemenië, Tsjecho-Slowakije en de Sovjet-Unie. De Sovjetpartijleider Nikita Chroesjtsjov richtte het Warschaupact op met het idee om een tegenhanger van de NAVO op te kunnen richten.

Koude Oorlog

De afspraak van het Warschaupact was “elkaar te verdedigen indien een of meer leden zouden worden aangevallen”.  Leden van het Warschaupact vreesden vooral voor een aanval van een NAVO-land. De Koude Oorlog was namelijk in volle gang. Dit uitte zich dus naast een gewapende vrede tussen landen ook in een gewapende vrede tussen verschillende overkoepelende instituten (Warschaupact tegen NAVO). Bronnen hebben echter ook bewezen dat het Warschaupact plannen had om de aanval te openen (zie afbeelding hieronder). Al die tijd is de oorlog echter ´koud´ gebleven. Het Warschaupact werd verbroken in 1991, hetzelfde jaar als het einde van de Koude Oorlog.

NAVO-top

De NAVO bleef echter bestaan na de beëindiging van de Koude Oorlog. Veel landen die lid waren geweest van het Warschaupact, werden langzaam maar zeker lid van de NAVO. Tsjechië, Hongarije en Polen werden in 1999 lid van de NAVO. Roemenië en Slowakije in 2004. En Albanië in 2009. Vanwege de switch die Polen in 1999 maakte naar de NAVO is het mogelijk dat afgelopen weekend de NAVO-top plaatsvond in Warschau. Waar opnieuw beslissingen werden genomen in een kwestie tussen Rusland en het westen.

Bang voor nieuwe Koude Oorlog

De beslissing die afgelopen weekend gemaakt is in Warschau, het stationeren van NAVO-troepen in Polen en de Baltische Staten, zou genomen kunnen zijn met in het achterhoofd de mening van een voormalig NAVO-generaal Sir Alexander Richard Shireff die hij een aantal maanden geleden uitte. Volgens hem is een aanval op de Baltische Staten door Rusland “een serieuze mogelijkheid” en zou de NAVO hiernaar moeten handelen door troepen te sturen naar Letland, Estland en Litouwen om Rusland af te schrikken. De voormalig generaal eindigde zijn statement met: “Het Westen moet oorlog meteen als een reële dreiging gaan beschouwen en actie ondernemen.”

Opmerkelijk is dat Shireff, net zoals tijdens de Koude Oorlog, een westen vs. oosten verhouding creëert. De spanningen tussen Rusland en het westen lopen opnieuw hoger op. Een andere koppeling met de Koude Oorlog is te maken door het raket afweringsysteem wat de NAVO geïnstalleerd heeft op de grens van Roemenië. Naar eigen zeggen om een schild te vormen voor raketten vanuit Iran. Rusland ziet dit echter als een directe provocatie tegen hen en als een hernieuwde wapenwedloop, net zoals tijdens de Koude Oorlog. Poetin zegt bereid te zijn het raketsysteem te neutraliseren.

Geen nieuwe Koude Oorlog volgens ministers

De tijd zal het leren of alle provocaties en acties die van beide kanten genomen worden tegen de ander opnieuw zullen leiden tot een Koude Oorlog, dat het conflict doodbloedt of dat het geen ‘koude’ maar ‘warme’ oorlog wordt. De Minister van Defensie, Jeanine Hennis-Plasschaert, zegt zelf hierover: “We zijn niet uit op een conflict, maar we moeten laten zien dat we kunnen en zullen reageren als dat nodig is.” De Minister van Buitenlandse Zaken, Bert Koenders, zegt iets vergelijkbaars over de kwestie: “De maatregelen zijn niet bedoeld om Rusland te provoceren, maar om de veiligheid van het bondgenootschap te waarborgen.”