Werelddag zonder tabak

Roken is in de Nederlandse horeca sinds juli 2008 verboden. Toch heeft 51 procent van de kroegen dankzij het huidige kabinet de asbakken weer op tafel gezet. De droom van een stankvrij avondje uit ging voor velen in rook op. Terwijl de risico’s van roken al heel lang bekend zijn.

75 procent van de Europeanen is voorstander van gezondheidswaarschuwingen met beeld op tabaksproducten en van rookvrije restaurants. Dat blijkt uit een enquête van de Europese Commissie vorig jaar op 31 mei. Jaarlijks sterven ruim 19.000 Nederlanders aan aandoeningen die met rookgedrag te maken hebben. Daarom werd in 2004 een verbod op roken op de werkplek ingevoerd. Later volgde het rookverbod voor de horeca in 2008. Dat is laat, aangezien het eerste rookverbod uit 1590 dateert. De toenmalige Paus verbood tabaksgebruik binnen de muren van de kerk.

Roken is oorspronkelijk afkomstig van de Maya’s. Die rookten al rond het jaar 500 en introduceerden het gebruik bij de Spanjaarden. De eerste Spanjaard die het gebruik rond 1500 in zijn thuisland uitprobeerde belandde zeven jaar in de gevangenis op grond van ‘tovenarij.’ Toch verspreidde het gebruik zich over heel Europa, eerst in de vorm van de sigaar en de pijp. Door de industriële revolutie nam het roken van sigaretten een grote vlucht, aangejaagd door de tabaksindustrie.

Onderzoek naar de gevolgen van roken

Lang waren de nadelige gevolgen van roken onbekend. Pas in 1950 werd door de arts Sir Richard Doll het verband gelegd tussen roken en longkanker. Maar de eerste alarmseinen tegen tabak dateren al uit 1602. Alchemist Philaretes beschreef in zijn publicatie "Work for Chimny-Sweepers or A Warning for Tabacconists" over de gevaren van het roken. In 1809 waarschuwde scheikundige Vauquelin dat tabak gif bevat. Maar het duurde tot halverwege de jaren zeventig tot de tabaksindustrie verplicht werd te vermelden dat roken ongezond was.

Roken was gewoon

Voor die tijd was roken een heel normaal sociaal verschijnsel. Bijna overal kreeg je wel een sigaretje aangeboden, zoals bij de kapper of in de bioscoop. Politici verschenen regelmatig rokend in beeld, geïnterviewd door een journalist met een shaggy. Studenten en docenten rookten tijdens college. Ook Koningin Juliana werd vaak publiekelijk met een sigaret gesignaleerd.