Geen afbeelding beschikbaar

Zorreguieta en de vuile oorlog

“Ik zweer bij god en het vaderland om als loyaal patriot het ambt van minister van landbouw te vervullen. Ik zal naleven en toezien op de naleving van het statuut van het proces van nationale reorganisatie en de Argentijnse grondwet.” Met deze woorden werd Jorge Zorreguieta beëdigd als minister van landbouw in Argentinië. De advocaten Liesbeth Zegveld en Göran Sluiter hebben vandaag aangifte tegen hem gedaan vanwege zijn rol in de Vuile Oorlog.

In een decennium dat geteisterd werd door grote maatschappelijke conflicten, begon er steeds meer protest op gang te komen vanuit de arbeiders- en studentenbewegingen. Zij wilden grote maatschappelijke veranderingen doorvoeren. Er ontstond een conflict tussen revolutionair links, de Montoneros, en het Revolutionaire Volksleger. Na de dood van Juan Perón op 1 juli 1974 viel de macht in handen van zijn vicepresident en tevens derde vrouw, Isabel Martinez de Peron. Midden 1975 was het land het toneel van geweld op grote schaal. Isabel Perón gaf het leger en de politie toestemming om de links georiënteerde oppositie te vernietigen. Dat zaaide kwaad bloed.

Militaire junta

In 1975 benoemde president Isabel Perón onder druk van de militaire machthebbers Jorge Rafael Videla tot opperbevelhebber van het leger. Op 24 maart 1976 pleegde Jorge Videla een staatsgreep en maakte een einde aan de regering van Isabel Perón. Er werd een militaire junta geïnstalleerd, die bestond uit admiraal Emillio Eduardo Massera, generaal Orlando Agosti en Videla zelf. Ze voerden een proces van nationale reorganisatie in. Het Videla-regime stond bekend vanwege het grote aantal verdwijningen en martelingen. Het wordt ook wel de Vuile Oorlog genoemd.

Vuile oorlog

De militaire junta kwam zelf met de terminologie. Ze vonden dat een oorlog met andere methoden noodzakelijk was om de orde te handhaven. De repressie was met name gericht tegen de normale bevolking, vakbondsleden en studenten. Veel van de verdwenen mensen werden uit vliegtuigen gegooid in de Atlantische oceaan, de Río de la Plata. Luis Mara, voormalig leider van zee-operaties in 1976 tot 1977, had deze dodenvluchten bedacht. In 1981 trok Videla zich terug en werd vervangen door generaal Roberto Eduardo Viola. Om gezondheidsredenen moest hij na negen maanden alweer aftreden en werd opgevolgd door generaal Galtieri.

Falklandeilanden

In 1982 viel hij de Falklandeilanden binnen om een grotere steun te verwerven voor het regime. De Falklandeilanden hadden zelfbestuur maar vielen formeel nog onder Groot-Brittannië. In eerste instantie viel de actie in goede aarde bij de bevolking. Maar de Engelsen hadden een andere mening, stuurden een vloot en versloegen de Argentijnse troepen. Naar aanleiding van deze nederlaag werd Galtieri op 17 juli 1982 ontslagen en daarmee kwam er een einde aan de militaire regering. Zorreguieta was toen echter al een jaar uit de regering.

Minister van landbouw

Onder zijn bewind werd Zorreguieta staatssecretaris van Landbouw. Jorge Haracio Zorreguieta Stefanini werd op 28 januari 1928 geboren in Buenos Aires. Hij was een mengeling van Spaans-Baskisch en Italiaanse immigranten. In maart 1979 werd hij minister van Landbouw en Veeteelt. Daarmee had hij de leiding in handen over de belangrijkste economische sector van het land. Twee jaar later, in 1981, trad Zorreguieta alweer af als minister. Hij werd vervolgens voorzitter van de Centro Azucarero Argentino (CAA), een adviesorgaan voor de suikerproducten in Argentinië.

Verdwijningen

Na de nederlaag bij de Falklandeilanden viel het regime. De misstanden kwamen naar de oppervlakte. De bewindslieden onder het regime Videla werden vervolgd vanwege de schending van de mensenrechten. Omdat Zorreguieta vanaf 1981 geen functie meer binnen de regering vervulde, ontsprong hij aanvankelijk de dans. De Nationale Commissie op de Verdwijning van Personen (CONADEP) publiceerde na het herstel van de democratie in 1984 op aanvraag van de nieuwe regering een rapport over de verdwijningen tijdens het regime van Videla.

De Argentijnse schrijver en wetenschapper Ernesto Sábato schreef het volgende over de verdwijningen:

Vanaf het moment van hun ontvoering verloren de slachtoffers alle rechten. Onthouden van enige communicatie met de buitenwereld, vastgehouden op onbekende plaatsen, onderworpen aan barbaarse martelingen, onwetend gehouden van hun directe of uiteindelijke lot, liepen ze het gevaar of in een rivier of in zee naar beneden te worden getrokken met blokken cement, of tot as te worden verbrand. Ze waren niet slechts voorwerpen en bezaten nog steeds alle menselijke eigenschappen: zij konden pijn voelen, konden zich moeder, kind of echtgenoot herinneren, ze konden de oneindige schande voelen publiekelijk te worden verkracht...

 

 

Uit het rapport bleek dat ongeveer 9.000 mensen waren verdwenen. Ook mensenrechtenorganisaties deden hier onderzoek naar en plaatsten het aantal dichter op de 30.000. Na de bekendmaking van de relatie van prins Willem-Alexander en Máxima, op 31 augustus 1999, publiceerde de Volkskrant een artikel over de rol van Zorreguieta binnen het Videla regime.

Onderzoek naar Zorreguieta

Zorreguieta beweerde dat hij als burger niet op de hoogte was van deze verdwijningen. Prof. dr. Baud, die in opdracht van de overheid voorafgaand aan de verloving onderzoek deed naar het verleden van Jorge Zorreguieta, kwam tot een andere conclusie. Volgens hem moest Zorreguieta op de hoogte zijn geweest van de misdaden. Maar anderen, zoals historicus Luna, beargumenteren dat slechts het militaire deel van de regering op de hoogte was van de schending van de mensenrechten.

Dat was een beetje dom

Willem Alexander reageerde op de conclusie van prof. Baud met de verklaring dat het om "een mening” ging “waar andere meningen tegenover staan". Hij nam een ingezonden brief als voorbeeld voor een “andere mening”. Er was alleen één probleem: de brief was van generaal Videla zelf. Videla werd op 22 december 2010 veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf voor misdaden tegen de menselijkheid. Op 7 september 2011 maakten nabestaanden van een Argentijns slachtoffer bekend aangifte te doen tegen Zorreguieta, in de hoop dat hij in Nederland wordt vervolgd.

Rubrieken: 

Landen: 

Personen: 

Tijdperken: 

De wieg van de Zijderoute

Lees het komende nummer van Geschiedenis Magazine. Neem vóór donderdag 4 april 23:59 u. een abonnement.

Ga mee op ontdekkingstocht naar archeologische vindplaatsen in binnen- en buitenland!

Meld je nu aan voor onze nieuwsbrief. 

Piet Hein

Lees het komende nummer van Geschiedenis Magazine. Neem vóór donderdag 4 april 23:59 u. een abonnement.

GM 2 cover - nu in de winkel

Het tweede nummer van 2024 is verschenen. Koop dit nummer bij een kiosk of boekhandel bij jou in de buurt

Vergeten D-Day: Italië, 1943

Lees het komende nummer van Geschiedenis Magazine. Neem vóór donderdag 4 april 23:59 u. een abonnement.