Bevallen is nooit zonder risico
Bij Engelse vrouwen wordt in toenemende mate tokofobie geconstateerd, aldus een onderzoek. Tokofobie is angst voor een natuurlijke bevalling. Het aantal keizersnedes is in Engeland zo toegenomen dat de Engelse gezondheidszorg deze het liefst drastisch zou beperken. Ook in Nederland medicaliseert de bevalling steeds meer.
Maar Nederland heeft, in tegenstelling tot veel andere Europese landen, een lange traditie van thuisbevallen, onder begeleiding van een vroedvrouw, nu verloskundige. In de Middeleeuwen waren bekwame vroedvrouwen tegelijkertijd vrouwenarts. Je mocht dat beroep ook niet zomaar uitoefenen, maar moest er een examen voor afleggen. Het Friese Dokkum kent een beroemde vroedvrouw: Catharina Schrader (1656-1746), die in haar 50-jarige praktijk ruim 3000 bevallingen deed en van alle bevallingen ook een verslag schreef.
Wassen in bleekwater
In 1891 kwam er in Nederland een opleiding voor kraamverpleegsters. Nog maar 50 jaar daarvoor had de Hongaarse arts Ignaz Philipp Semmelweis (1818-1865) aangetoond dat de beruchte kraamvrouwenkoorts, een veel voorkomende complicatie na de bevalling, die veel levens eiste, te voorkomen was als de behandelend arts zijn handen eerst ontsmette voordat hij de kraamvrouw aanraakte. Semmelweis liet in het ziekenhuis waar hij werkte de artsen hun handen wassen in bleekwater. Het aantal sterfgevallen aan de kraamvrouwenkoorts daalde spectaculair: van 18-naar minder dan 1 procent.
Semmelweis de straat op
Toch was niet iedereen overtuigd. Toen Semmelweis het veld moest ruimen na onenigheid met zijn superieuren, werd zijn methode weer afgeschaft, en binnen no-time was het sterftecijfer weer op het oude niveau. Van Semmelweis wordt gezegd dat deze uiteindelijk zo gefrustreerd hierover was dat hij paren op straat aanklampte om hen te overtuigen vooral thuis te bevallen. Pas na de ontdekking van Louis Pasteur (1822-1895) dat bacteriën de oorzaak waren van veel infectieziekten, en dat die te bestrijden waren met ontsmettingsmiddelen of verhitting, werd de methode van Semmelweis uiteindelijk door de medische wetenschap aanvaard. In de loop van de twintigste eeuw werden hygiëne en gezondheidszorg steeds beter en het aantal sterfgevallen bij bevallingen daalde sterk.
