Regering neemt de Zuiderzeewet aan
Op 14 juni 1918 besloot de Nederlandse regering met het aannemen van de Zuiderzeewet om de Zuiderzeewerken te gaan uitvoeren. Hoewel er al vanaf het midden van de 17e eeuw plannen werden gemaakt voor de drooglegging van (delen) van de Zuiderzee. Twee belangrijke doelen moesten hiermee verwezenlijkt worden: landaanwinning, en beveiliging tegen watersnoodrampen.
De noodzaak van dat laatste was in 1916 nog eens aangetoond door de Watersnood van 1916. Op 13 en 14 januari van dat jaar braken op vele plaatsen de dijken door in Friesland, Overijssel, Gelderland, Utrecht en Noord-Holland. Er vielen in totaal meer dan 50 doden.
Afsluiting Zuiderzee
Al in 1891 had ingenieur Cornelis Lely samen met de Zuiderzeevereeniging een plan uitgewerkt voor de afsluiting van de Zuiderzee en de inpoldering ervan. Hij bedacht de Afsluitdijk, die in 1932 werd voltooid, en plande vier grote polders, waarvan één proefpolder: Andijk, die in 1927 werd drooggelegd. De eerste echte die werd aangelegd was de Wieringermeerpolder in 1930. Daarna volgden de Noordoostpolder in 1942, Oost Flevoland in 1957 en Zuid Flevoland in 1968.
Impoldering Markerwaard
De vierde geplande polder, de Markerwaard, werd uiteindelijk nooit aangelegd. De dijken werden al wel aangelegd: die van Noord-Holland naar Marken in 1957 en in 1976 de dijk Enkhuizen-Lelystad. Maar vanaf de jaren 70 kwamen er steeds meer protesten tegen de inpoldering van de Markerwaard, omdat het als een belangrijk natuurgebied werd beschouwd. In de jaren '90 van de 20e eeuw werd uiteindelijk de inpoldering van de Markerwaard definitief afgeblazen.
Visserij- en waterlinie-protesten
Verzet was overigens niet nieuw: al in de jaren 20 was er fel verzet tegen de inpoldering en vooral de afsluitdijk. Hierdoor werd het water immers zoet, en dat was desastreus voor de visserij rondom de Zuiderzee. De vissers hadden een onwaarschijnlijke bondgenoot in koningin Wilhelmina, die vreesde dat de Zuiderzeewerken een negatief effect zouden hebben op de Hollandse Waterlinie. Met de voltooiing van de dijk Enkhuizen-Lelystad werden de Zuiderzeewerken afgesloten. Lely werd vereeuwigd met zijn eigen stad, en de nieuwe polders werden belangrijke landbouwgronden. De Zuiderzee werd IJsselmeer. Alleen in de Zuiderzeeballade van Willy van Hemert klinkt de heimwee naar de oude Zuiderzee nog door.
Bestelinformatie
‘Getemd maar rusteloos’ – De Zuiderzee verbeeld. Een multidisciplinair onderzoek
Redactie: Tom Sintobin
ISBN: 978-90-8704-039-0
Uitgever: Verloren
Prijs: €29,–
Bestel ‘Getemd maar rusteloos’
